Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti «sotsiologiya»

E.Dyurkgeymning sotsial birdamlik nazariyasi. Sotsial birdamlik tushunchasi sotsial munosabatlar tizimida muhim o‘rin tutadi. Chunki birdamlik - bu ko‘pgina ma'naviy omillarning majmuasidan tashkil topgan sotsiologik tushuncha bo‘lib, u ijtimoiy hayotda faoliyat ko‘satayotgan insonlarning ijtimoiy taraqqiyot masalalarini hal qilishlaridagi hamkorligining ko‘rinishidir. Sotsiologiya faniga bu kategoriya birinchi bo‘lib O.Kont tomonidan kiritilgan bo’lib,. sotsial jipslashuv ma’nosini bildirgan. E.Dyurkgeym sotsial birdamlik muammosini tadqiq qilgan yirik olimlardan biri sanaladi.

E.Dyurkgeymning fikricha, sotsial birdamlik, bu axloqiy tamoyil safatidagi universal qadriyat bo‘lib, jamiyatning har bir a'zosi uni tan oladi. E.Dyurkgeym o‘z ta'limotini mexanik va organik birdamlikka ajratadi.

Rivojlanmagan va eski tartibdagi an’anaviy jamiyatlarda hukumronlik qiladigan birdamlik mexanik birdamlik sanaladi. Chunki mexanik birdamlik jamoaviy turidag» birdamlik bo‘lib, jamoadagi individlarning o‘xshashliklari bilan belgilanib, ular tomonidan ijtimoiy vazifalar bir xil ko’rinishda bajariladi.

Jamiyatda mehnatning ijtimoiy taqsimlanishi tufayli individlar maxsus vazifalarini bajaradilar. Shuning uchun bunday jamiyat jonli organizmni eslatadi va undagi vujudga kelgan yangi turdagi birdamlik organik birdamlik sanaladi. Mehnatning taqsimlanishi jamiyat a’zolarining individual qobiliyatlarning rivojlanishi uchun turtki bo‘ladi. Har bir individning o‘zi qolgan individlarga bog‘liq bo‘lib, sotsial munosabatlarning yagona tizimi orqali birdamlik tuyg‘usiga erishadi.