Toshkent davlat Iqtisodiyot universiteti Samarqand filiali Iqtisodiyot fakulteti

ma`naviy zaminlar ana shu davrga vujudga keldi . Falsafaning vujudga kelishi ilmiy bilim kurtaklarining paydo bo`lishi bilan , nazariy tadqiqotga ehtiyojning shakllanishi bilan tarixan bir vaqtga to`g`ri keldi . Aslini olganda u nazariy bilimning xuddi bir tarixiy shakli tarzida tarkib topgan . Falsafaning vazifasi xilma – xil bo`lib uning eng muhim xususiyati - kishilarda olam haqida bir butun dunyo qarashni shakllantirishga qaratilgandir . Shuningdek falsafa metodologik xarakterga ham egadir . U fan vakillarini ilmiy bilishning asosiy shakllari , uslublari va tamoyillari bilan qurollantiradi. Etika – ( yunoncha egpoz – xulq , odat ) - axloq va uning shaxs hamda jamiyat hayotidagi o`rnini o`rganuvchi falsafiy fan .

Etikaning quyidagi mezoniy tushunchalari – kategoriyalari bor : fazilat va illat , yaxshilik va yomonlik , halollik , rostgo`ylik , kamtarlik , adolat , burch , vijdon , nomus , ideal , baxt , hayotning ma`nosi va boshqalar . Axloq inson va jamiyat hayotining barcha ( shaxsiy , jamoaviy , kasbiy va hokazo ) javhalarni qamrab olganligi tufayli uni o`rganuvchi Etika barcha fanlar bilan aloqador .

Estetika – ( yunoncha – his qiluvchi , hissiy tarbiyaga doir ) inson bilan dunyo o`rtasidagi qadriyat munosabatining o`ziga xos tomonlarini va kishilarning badiiy faoliyati sohasini o`rganuvchi falsafiy fan . Estetika terminini ( 1714 – 1762 ) ilmiy muomalaga kiritgan . Estetikaning sinonimi sifatida go`zallik falsafasi , san`at falsafasi , badiiy ijod falsafasi iboralari qo`llanilib kelingan .

Keyingi paytlarda nafosatshunoslik yoli nafosat falsafasi atamalari ham Estetilani anglatadigan bo`ldi . Falsafa so`zini ilk bor qadimgi yunon mutafakkiri Pifagor miloddan avvalgi 6 – asrda tayyor holda ( afsonalar , rivoyatlar , an`analar orqali ) avloddan avlodga o`tuvchi bilim va inson o`z aqliga tayanib , mushohada yuritish va borliqni tanqidiy tushunish yo`li bilan olishi mumkin bo`lgan bilimni farqlash maqsadida ishlatgan .

Shuni ham ta`kidlash lozimki , Pifagor ham , qadimgi davrning boshqa faylasuflari ham dastlab “ falsafa “ tushunchasiga uning keyinchalik paydo bo`lgan va mohiyat e`tibori bilan , falsafani “ barcha fanlar podshohsi “ darajasiga ko`targan ma`nosida boshqacharoq ma`no yuklaganlar .