Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. A. Dadaboyev

raqobat avzalligi
yoki 
raqobat bardoshligi
ushbu firma tovarlar va 
xizmatlar bozorida raqiblar bo‘lgan boshqa firmalarga nisbatan ega bo‘lgan 
qiyosiy avzallik sifatida ko‘rib chiqiladi. M. Porterning xalqaro raqobatlarning 
tadqiqotlari chuqurroq va ko‘lamliroqlardan biri deb tan olinadi, uning natijalarini 

---

133 
bugun firma raqobat avzalligi nazariyasini asoslash uchun qabul qilinadi.
Xususiy, M. Porter xalqaro raqiblikda raqobat avzalliklarining ko‘rib chiqa turib, 
quyidagi nuqtai nazarlarga to‘xtaydi: 
-raqobat avzalligi o‘zining extiyojlari, yangiliklari va o‘zgarishlari asosida 
o‘tadi; 
-raqobat avzalligi ko‘proq boyliklarni yaratishning barcha tizimlariga ta’sir 
ko‘rsatadi; 
-raqobat avzalligi faqat o‘zining yaxshilashi tufayli qo‘llab quvvatlanadi; 
-avzalliklarni qo‘llab quvvatlash uning manbalarini takomillashtirishni talab 
qiladi; 
-avzalliklarni qo‘llab quvvatlar pirovard strategiyaga global yondashishni 
talab etiladi. 
Bu konseptual qoidalarga suyangan holda 
logistikaning
firma raqobat 
avzalliklariga ta’sirining quyidagi asosiy yo‘nalishlari haqida gapirish mumkin: 
1.
Firma iqtisodiy oqimlarini logistikalashtirish – bu firma raqobat 
bardoshligini oshirishga imkoniyat beruvchi tashkiliy - texnik va ijtimoiy-
iqtisodiy yangilik kiritishdir; 
2.
Firmalarning logistik tizimini yaratilishi umum firma maqsadlarini to‘liqroq 
amalga 
oshirishga 
va 
firmaning 
haqiqiy 
va 
bo‘lajak 
sarmoyadorlarnigohidagi qadrini oshirishga imkon beradi; 
3.
Aslaxaviy logistikadan foydalanish asosida firma iqtisodiy oqimlarini 
muvofiqlashtirish va ratsionallashtirish narxli va narxsiz raqobatlashishi 
imkoniyatini kengaytiradi; 
4.
Firmaning logistikasi faqat logistik yangilik kiritishlar uzluksiz amalga 
oshirilganda barqaror raqobat avzalliklarini ta’minlaydi; 
5.
Logistikaning kenglikka va chuqurlikga yoyilishi raqobat avzalliklarini 
globallashuvi uchun shart - sharoitlar yaratadi. 
Shubxasiz, logistika birinchi navbatda firmaning resursli salohiyatiga ta’sir 
ko‘rsatadi, ya’ni undan ratsionalroq va samaraliroq foydalanishga yordam beradi. 
O‘z navbatida, firma resursli salohiyatini logistik muvoffiqlashtirishni raqobat 
avzalligining o‘ziga xos resursi sifatida ko‘rib chiqib adolatli bo‘ladi. Bizning 
fikrimizga ko‘ra S.YU. Shevchenko tomonidan taklf qilingan