Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti n. Q. Yo‘ldoshev, D. T. Yusupova sifat menejmenti toshkent – «iqtisodiyot» – 2019

2.1.-jadval 
Uchinchi tomon orqali sertifikatsiyalash turlari 
 
 
 
Sert
ifi
k
at
si
y
al
as
h
 
tu
rl
ar
i 
 
 
 
Korxonalarni 
attestatsiyasi 
Korxonalarda nazorat 
sinovlarini tashkil 
etilishini baholash 
 
 
 
Namunalarni sinov 
markzlarida sinovdan 
o‗tkazish 
Mahsulot sifatining keyingi nazorati 
Savdodan 
olingan 
namunalarn
i sinovdan 
o‗tkazish 
Ishlab 
chiqarishdan 
olingan 
namunalarni 
sinovdan 
o‗tkazish 
Sifatni 
ta‘minlsh 
sistemalari 
faoliyatinin
g nazorati 
1. 
- 
- 
+ 
- 
- 
- 
2. 
- 
- 
+ 
- 
- 
- 
3. 
- 
- 
+ 
- 
- 
- 
4. 
- 
- 
+ 
- 
- 
- 
5. 
+ 
- 
+ 
+ 
+ 
+ 
6. 
+ 
+ 
- 
- 
- 
- 
7. 
- 
- 
Takrorlanmalarda 100 % 
- 
- 
- 
8. 
- 
- 
100% 
- 
- 
- 

---

146 
Sertifikatlash tashkiloti sistemaga va uning faoliyatiga boshchilik qiladi: 
-  ayrim  mahsulotlar  sifatini  nazorat  qilishni  mamlakatimizda  joriy    etilgan 
qonuniyatlar va normativ aktlar bo‗yicha tashkil etish; 
-  savdo  sohasi  va  mahsulotning  iste‘molchilari  tomonidan  ilgari  surilayotgan 
standartlar bo‗yicha shartlarga rioya qilish majburiyatlari bo‗yicha. 
Ushbu  tashkilot  uchinchi  tomonning  barcha  umumiy  sinovlarni  o‗tkazish, 
korxonada va savdo sohasida mahsulot sifatini nazorat qilish, nazoratni tashkil qilish 
va  boshqa  shu  kabilar  bilan  bog‗liq  bo‗lgan  vazifalarini  bajaradi.  Sinovlar  xususiy 
laboratoriyalarda amalga oshiriladi, agar ular yo‗q bo‗lsa, u holda ayrim funksyalarni 
bajarish  bo‗yicha  ixtisoslashgan  milliy  tashkilotlarning  laboratoriyalarida  amalga 
oshiriladi.  
Sertifikatlash tashkilotlarining asosiy funksiyalariga quyidagilar kiradi: 
-  qabul  qilingan  sistema  chegarasida  sertifikatsiyani  amalga  oshirish  tartibini 
ishlab chiqish; 
-sertifikatlash  sinovlarini  amalga  oshirish  uchun  sinov  laboratoriyalarini 
attestatsiyadan o‗tkazish; 
-ishlab  chiqaruvchi  korxonalarda  mahsulot  sifatini  ta‘minlash  sistemalarini 
baholash; 
-korxonalarni  sertifikatsiyalash  sistemalariga  kiritish  to‗g‗risida  qaror  qabul 
qilish; 
-muvofiqlik  sertifikatini  yoki  muvofiqlik  belgisi  bilan  mahsulot  ishlb 
chiqarishni kafolatlaydigan litsenziyani berish; 
-sertifikatsiyalanadigan mahsulotlar ro‗yxatini olib borish; 
-sertifikatsiyalanayotgan mahsulotning sifati to‗g‗risidagi munozaralarni ko‗rib 
chiqish.  
Uchinchi  tomon  orqali  sertifikatsiyalash  sistemalari  quyidagi  holatlarda 
tuzilishi mumkin: 
-ishlab chiqaruvchilar assotsiatsiyalarida; 
-mahsulotning asosiy iste‘molchilari yoki iste‘molchilar guruhi qoshida; 
-standartlashtirish bo‗yicha milliy tashkilotlarda; 

---

147 
-yuqori xalqaro nufuzga ega xususiy tashkilotlar bilan; 
- keng savdo shoxobchalariga ega bo‗lgan yirik savdo tashkilotlarida. 
Sertifikatlash sistemasining muhim tarkibiy elementi bo‗lib, korxonada sifatni 
ta‘minlash  sistemasining  faoliyatini  nazorat  qiluvchi  tashkilot  hisoblanadi.  Bundan 
tashqari,  u  sertifikatlash  tashkilotlari  laboratoriyalarida  sinovni  tashkil  etishni  vaqti-
vaqti bilan nazorat qilishni amalga oshiradi.  
Uchinchi  tomon  orqali  sertifikatsiyalash  sistemasiga  metrologik  xizmat  va 
standartlashtirish  bo‗yicha  milliy  tashkilot  kiradi.  Birinchi  tashkilot  amaldagi 
qonunlarga  muvofiq  ravishda  korxonalardagi  va  sinov  laboratoriyalaridagi  o‗lchov 
asboblarini  tekshirish  ishlarini  amalga oshirsa,  ikkinchisi kerakli standartlarni ishlab 
chiqishni ta‘minlaydi.  
Shuni  ta‘kidlash  zarurki,  xalqaro  sertifikatsiyalash  sistemasi  yagona  xalqaro 
standartlarga rioya qilishni nazarda tutadi. Agar korxona boshqa standartlar bo‗yicha 
mahsulot  ishlab  chiqarsa,  u  holda  ushbu  sertifikatsiyalash  sistemasiga  kirmaydi, 
uning mahsuloti esa raqobatbardosh bo‗lmaydi.  
Xulosa  qilib  aytadigan  bo‗lsak,  sertifikatlash  –  bu  mahsulotning  ma‘lum 
standartlarga  yoki  texnik  shartlarga  muvofiqligini  hujjatlar  bilan  tasdiqlashdir. 
Muvofiqlikning 3 ta ko‗rinishi o‗rnatilgan: 
  - muvofiqlik to‗g‗risida ariza; 
  - muvofiqlik attestatsiyasi; 
  - muvofiqlik sertifikatsiyasi. 
 
Mahsulotning  standartlar  shartiga  javob  berishi  muvofiqlik  sertifikati  yoki 
muvofiqlik belgisi bilan tasdiqlanadi. 
 
O‗z-o‗zini sertifikatsiyalashda muvofiqlik sertifikatlari ishlab chiqaruvchilarga 
beriladi,  uchinchi  tomon  orqali  sertifikatsiyalash  esa  xolis  tomonning  ishtirokida 
amalga oshiriladi.