Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti moliya”

6-rasm. Risk va axborotning bog’liqligi¹⁶
Agar axborotlar to’liq va yetarli bo’lsa, risklarni aniq bashorat qilish va pasaytirish yo’llarini ishlab chiqish mumkin bo’ladi. Shu sababdan ham axborot haqiqiy va qimmatli tovarga aylanadi. Uni sotib olish ko’pgina yutuqlar garovi hamdir.
Korxonalarda foydani ko’paytirishning eng muhim omili to’g’ri tanlangan investitsiya qarori asosida kapitalni samarali joylashtirishdan iborat bo’lib, mazkur jarayonda o’ziga xos risklar mavjud bo’lsa-da, albatta, yangi texnologiyalarga asoslangan ishlab chiqarishlarning tashkil etilishi yuqori foydani qo’lga kiritishning asosiy garovi hisoblanadi. Vaholanki, risk yuqori bo’lgan joyda foyda olish darajasi ham yuqori bo’ladi.
Investitsiyalar qaytimi uzoq yillar davomida ta’minlanishi sababli uning real qiymati o’zgarishi yuzaga keladi. Bu esa investitsiyalarning diskont stavkasi asosida qoplanish holatini o’rganishni talab qiladi.
Korxonalarida investitsiyalash kapital sarfining tarkibi, yo’nalishi, muddati, miqdori bo’yicha aniq hisob-kitoblariga asoslangan, moliyaviy-iqtisodiy, ijtimoiy, huquqiy, ekologiya, texnik va texnologik, yuridik kabi jihatlari bo’yicha kompleks o’rganib chiqilgan va tahlil qilingan loyiha asosida amalga oshirilar ekan, risklarni pasaytirish ham aynan loyiha qo’lamida amalga oshirilishi talab etiladi.
Korxonalar foydasi shakllanishiga ta’sir etadigan risklarni pasaytirish uchun investitsiya loyihalarida risklarni hisobga olish va baholash muhim o’rin tutadi, chunki investitsion faoliyat foyda shakllanishining asosiy qismi hisoblanadi. Bunda investitsiyalarning amalga oshirilishi va samaradorligi diskont ko’rstakichi bilan bevosita bog’liqligi, undagi risklarni, ham diskont stavkasini hisobga olgan holda baholash juda muhimdir.




¹⁶Sharifxodjayeva K.U. Risklarni kichik biznes korxonalari foydasiga ta’sirini baholash va kamaytirish. Iqtisod fanlari nomzodi ilmiy darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiya avtoreferati. T.: BMA, 2010. - 24 b.

7.