Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti g’. E. Zaxidov, M. T. Asqarova, Z. A. Djumayev, L. F. Amirov, H. A. Hakimov makroiqtisodiyot darslik toshkеnt – 2019

13.3. IS - egri chizig‘i va uning tenglamasi
IS-egri chizig‘i tovarlar xizmatlar bozorida foiz stavkasi R va daromadlar darajasi Y ning kombinatsiyalarini xarakterlovchi, bir vaqtning o‘zida asosiy makroiqtisodiy ayniyat, iste’mol, investitsiya va sof eksport funksiyalari qondiriladigan nuqtalarning geometrik joylashuvini xarakterlaydi. Bu egri chiziqning har bir nuqtasida investitsiyalar va jamg‘armalar o‘zaro teng bo‘ladi.
IS-egri chizig‘ini Keyns xochi va investitsiya funksiyasi grafigi yordamida keltirib chiqaramiz. (13.1-,13.2-, va 13.3-rasmlar.)⁸²

Foiz stavkasining R1 dan R2ga qadar ko‘tarilishi investitsiyalar miqdorini I1 dan I2 ga qadar kamayishiga olib keladi. Bu haqiqiy xarajatlar egri chizig‘ini E1 dan E2 ga qadar pastga tomon E = I ga

82. 
    N. Gregory Mankiw. Macroeconomics. 8 th edition. Harvard University. (NY.: Worth Publishers, 2013): 315
    

177

teng miqdorda surilishiga olib keladi. Oqibatda daromadlar miqdori Y1 dan Y2 qadar
Y = E x m miqdorga pasayadi, bu yerda (m = 1/(1-b(1-T)+m’)) . Demak tovarlar va xizmatlar bozorida daromadlar darajasi va foiz
stavkasi dinamikasi o‘rtasida teskari bog‘liqlik mavjud.
R o‘zgarmagan holda IS egri chizig‘ining o‘ngga yoki chapga siljishi quyidagi omillar ta’sirida ro‘y beradi:

• 
  iste’mol xarajatlari darajasi;
  

• 
  davlat xaridi darajasi;
  

• 
  sof soliqlar (soliqlar - subsidiyalar - transfertlar);
  

• 
  investitsiyalar hajmining (R ning mavjud stavkasida) o‘zgarishi. IS tenglamasini iste’mol, investitsiya va sof eksport funksiyalari
  

tenglamalarini asosiy makroiqtisodiy ayniyatga qo‘yib, uni R va Y ga nisbatan echib topiladi.

R ga nisbatan topilgan IS tenglamasi: