Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti d. Yu. Xujamkulov, D. A. Ismailov investitsiya loyihalarini

3.  “Kaliti  bilan”  tizimi.  Bunda  burtmachi  bilan  loyihaning  e’lon  qilingan 
qiymati  bo’yicha  “kaliti  bilan”  topshirish  shartnomasini  tuzuvchi  loyiha-qurilish 
firmasi loyiha rahbari (menejeri) hisoblanadi. 
Investitsiya  loyihalarini  boshqarishning  muhim  tarkibiy  qismi  investitsion 
menejment hisoblanadi. 
Investitsion menejment quyidagi funktsiyalarni bajaradi: 
-  rejalashtiruvchi  –  investitsiya  strategiyasi  va  siyosatini  ishlab  chiqishni 
amalga  oshirishdagi  boshqaruv  jarayoni  stadiyasi.  Investitsiya  strategiyasi  xo’jalik 
sub’ektining ishlab chiqarish-xo’jalik faoliyati  siyosati bilan bevosita bog’liqdir va 
uning  barqarorligi  va  joriy  va  istiqbolli  davrdagi  ishonchliginini  ta’minlashga 
yo’naltirilgan; 
-  tashkiliy  –  ishlab  chiqilgan  investitsiya  strategiyasi  va  siyosatini  amalga 
oshirish uchun moliyaviy resurslarga bo’lgan talab, o’zlik va jalb etilgan mablag’lar 
nisbatini,  mablag’larni  jalb  etish  shakllarini  aniqlashni  talab  etadi.  Strategik 
investorlarni,  birmuncha  foydali  investitsiya  loyihalarini  va  portfellarni,  investitsiya 
jarayonining  maqsadga  muvofiq  boshqarilishini  tashkil  jtish  algoritmini  izlab  topish 
muhim hisoblanadi; 
- muvofiqlashtiruvchi – investitsiya faoliyatidan samarali natijani olish uchun 
investitsiya  jarayonining  har  bir  bosqichida  monitoring  va  investitsiya  siyosatida 

---

28 
 
ko’zda  tutilgan  maqsad  va  vazifalarga  erishishga  yo’naltirilgan  barcha  harakat  va 
chora-tadbirlarni  amalga  oshirish,  investitsiya  bozoridagi  kon’yunktura  o’zgarishi 
bilan bog’liq qabul qilingan qarorlarni moslashtirish zarur hisoblanadi. 
Investitsiya menejmenti quyidagi vazifalarni bajarishga qaratilgan bo’ladi: 
-  xo’jalik  sub’ektining  ishlab  chiqarish  salohiyati  va  iqtisodiy  o’sishini 
ta’minlashga; 
- investitsiya loyihasi, ob’ektining daromadliligini maksimallashtirish; 
- investitsiya faoliyati, loyihasi risklarini minimallashtirish; 
- investitsiya ob’ekti, loyihasining risk va daromadliligini hisobga olgan holda 
tahlil qilish, tanlash va baholash (yana bir bor). 
Shunga  ko’ra,  investitsiya  menejmentining  maqsadi  ko’proq  foyda 
(daromad)  keltiruvchi  va  kamroq  riskka  ega  bo’lgan  investitsiyalarni,  investitsiya 
loyihalarini tanlashdan iboratdir. Investitsiya menejmentining o’zi – bu bir san’atdir. 
Uning ahamiyati shunda namoyon bo’ladiki, u sabab investorda boshqa investorlarga 
nisbatan  ko’proq  daromad  olish  va  nisbatan  kamroq  riskka  duchor  bo’lishga  imkon 
beruvchi  investitsiya  ob’ektlari,  loyihalarini  izlab  topish  va  tanlash  imkoniyati 
yaratiladi va o’z maqsadi va ustunligiga erishadi. 
Loyihalarni  boshqarish  amaliy  va  sintetik  fan  hisobanadi.  Loyihalarni 
boshqarishning  alohida  fan  sifatida  yuzaga  kelishi  loyihalarni  boshqarishga  bo’lgan 
talab  va  boshqarish  usullarini  ishlab  chiqish  va  tanlashga  bo’lgan  zaruriyatning 
ortishi  bilan  bevosita  bog’liq  hisoblanadi.  Bu,  ayniqsa,  1970-yillarda  G’arb 
mamlakatlaridagi  yirik  kompaniyalarning  aksariyat  qismida  faoliyat  sohalarining 
kengayishi  va  murakkablashib  borishi,  raqobat  sharoitlarining  kuchayishi  sabab 
loyihalarni  boshqarish  usullarining  rivojlanishi  va  keng  foydalanilishiga  katta  ta’sir 
ko’rsatdi.  Mazkur  jarayonning  faollashuvi  axborotlarni  qayta  ishlashning 
kompyuterlashtirilgan  tizimini  keng  joriy  etish  imkonini  keltirib  chiqardi  va  buni 
quyidagi 1.1-jadval orqali ham ko’rish mumkin. 
 
 
 

---

29