Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti a. X. Shoalimov


Iqtisodiy ko`rsatkichlarning o`zgarishiga ta'sir etuvchi



Download 0,83 Mb.
Pdf ko'rish
bet23/76
Sana18.07.2022
Hajmi0,83 Mb.
#824327
TuriУчебник
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   76
Bog'liq
A.X.SHoalimov. IQTISODIY TAHLIL NAZARIYASI

5.2. Iqtisodiy ko`rsatkichlarning o`zgarishiga ta'sir etuvchi
 omillarni aniqlashda intеgral usulini qo`llash
Iqtisodiy ko`rsatkichlarning o`zgarishiga ta'sir etuvchi omillar va dalillar aniq 
o`lchangan va hisoblangan bo`lishi shart. Bunga intеgral usulini qo`llash orqali 
erishish mumkin.
70


Masalan, tovar mahsuloti xajmining o`sishi va kamayishiga asosiy fondlar 
qiymati va undan samarali foydalanish ta'sirini quyidagi misolda intеgral usuli orqali 
aniqlaymiz.
5.1-jadval
Ko`rsatkichlar
Shartli 
belgilar
Haqiqatda 
o`tgan yili 
(0)
Haqiqatda 
joriy yili (1)
O`zgarishi
(+ -)

1.Tovar mahsuloti (ming 
so`m hisobida)
N
5254
5224
- 30
2.Asosiy fondlarning 
yillik o`rtacha qiymati 
(ming so`m hisobda)
F
4430
5844
+ 1414
3.Fo`nd
samarasi 
(1q:2q), (so`m hisobdа)
L
1.1860
0.8939
- 0.2921
Jadvaldan ko`rinishicha, hisobot yili tovar mahsuloti hajmi haqiqatda o`tgan 
yilga nisbatan 30 ming so`mga kamaygan. Bunga quyidagi omillar ta'sir ko`rsatdi:
1.Asosiy fondlar yillik o`rtacha qiymatining o`zgarishi (ekstеnsiv omil). U 
quyidagi formula orqali aniqlanadi:
N
F

о


F + 

Л


F:2
N
F
=1

1860

1414 + (- 0.2921) 

1414/2 =+ 1470 ming so`m.
2. Fond samarasining o`zgarishi. U quyidagi formula orqali aniqlanadi:
N
Л
= F
0


Л + 

Л


F:2
N

=4430

(- 0.2921) + (- 0.2921) 

1414:2 = - 1500 ming so`m
71


3. Ikkala omilning yig`indisi:
N
F
+ N
L
= (+1470) + (-1500) = - 30 ming so`m.
Dеmak, tovar mahsulot ishlab chiqarishning 30 ming so`mga kamayishi asosiy 
fondlardan foydalanishni yomonlashganligi sababli sodir bo`lgan, buning ta'sirida 
tovar mahsulot ishlab chiqarish 1500 ming so`mga kamaygan, lеkin asosiy fondlar 
qiymatining o`sishi natijasida mahsulot hajmi 1470 ming so`mga ko`paygan. 

Download 0,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   76




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish