Toshkent davlat iq tiso diyo t universiteti q. X. Abdurahmonov


- ehtiyojlarni qondirish usuli


bet9/128
Sana18.02.2022
Hajmi
#457045
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   128
Bog'liq
Mehnat iqtisodiyoti va satsiologiyasi

- ehtiyojlarni qondirish usuli 
— bu mehnatning birinchi va eng muhim 
funksiyasi bo‘lib, insonning ijtimoiy turmushi ana shundan boshlanadi;
- ijtimoiy boylikning yaratuvchisi 
— bu shunday faoliyatki, uning 
yordamida inson o‘z ehtiyojlarini qondiradi, o ‘zi bilan tabiat o‘rtasidagi 
moddalar almashinuvini bevosita ifodalaydi, tartibga soladi, nazorat qiladi;
- jamiyat ijodkori va ijtimoiy taraqqiyot omillari 
— mehnat ehtiyojlarni 
qondirish va boylik yaratish bilan butun ijtimoiy taraqqiyotga asos b o iad i - 
jamiyatning ijtimoiy qatlamlarini va ulaming o‘zaro hamjihatligi asoslarini 
shakllantiradi;
- Insonning yaratuvchisi 
— inson kishilar hayotining barcha boyliklarini 
yaratib, ijtimoiy taraqqiyot subyekti sifatida maydonga chiqadi, umuman, 
jamiyatni mehnatga jalb qilib, o‘z-o‘zini ham rivojlantirib boradi, bilim va 
kasb malakalarini egallaydi, muomala va o'zaro yordam ko‘nikmalarini 
shakllantiradi.
1.3. Mehnatning mazmuni, turlari va mehnat jarayoni
fonksiyalari
Mehnatning xilma-xil turlari mavjud boiib, ulaming butun xilma-
14


xilligini quyidagi mezonlar bo‘yicha: mehnatning mazmuni, mehnatning 
tabiati, mehnatning natijalari, mehnatning foydalaniladigan buyumli 
elementlari va inson qatnashuvining turli darajasi, odamlami mehnatga 
jalb etish usullari bo'yicha ajratib tasniflash mumukin.
Mehnatning mazmuni 
— bu ishlaming kasbiy mansubligi, ularning 
tarkibiy murakkabligi, bajarishdagi izchilligi bilan belgilanadigan mehnat 
elementlari bo‘lib, xodimning mehnat predmetlari va vositalari bilan o'zaro 
m unosabatga kirishuvidir. M asalan, tikuvchi tikuv m ashinasidan 
foydalangan holda gazlama bilan ishlaydi, oshpaz taom tayyorlashda oziq- 
ovqat xom ashyosi va mahsulotlaridan, shuningdek, o ‘zi uchun zarur 
bo'lgan pishirish jihozlaridan, gaz plitasidan foydalanadi.
Mehnat mazmuni quyidagi belgilar bilan xarakterlanadi: mehnatning 
murakkabligi; xodimning kasbga yaroqliligi; xodimning mustaqillik darajasi. 
Aytib o'tilgan belgilarni batafsilroq qarab chiqamiz.
Mehnat mazmunining birinchi belgisi uning murakkablik darajasi bilan 
farq q ilish id ir. O lim n in g m e h n a ti c h ila n g a rn in g m e h n a tid a n
m urakkabroqligi, d o ‘kon rahbarining m ehnati kassir m ehnatidan 
qiyinroqligi tushunarlidir. Biroq turli m ehnat xillariga haq to ‘lash 
oichovlarini asoslash uchun ularni taqqoslash kerak bo‘ladi. Murakkab va 
oddiy mehnatni o ‘lchash uchun «mehnat reduktsiyasi» tushunchasi 
qoilaniladi.
M ehnat reduktsiyasi — m urakkab m eh n atni oddiy m ehnatga 
aylantirishdir. 

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   128




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish