Toshkent davlat agrar untversiteti

¡-himoyalovchi 
nol 
o'
tkazuvchi 
sim;
2- ishlab 
ketadigan 
himoyalovchi 
element; 
i- 
o 4
tkazgich nolsimining 
qayta 
yerga 
ulanishi.
Elekitr  qurilmaning  pollanuvchi  qismlarini  transformatoming 
qattiq  y e rg a   ulangan  pulgamining  (obmatka)  petrol  nuqtasi  bilan 
ulanganligi polli  himoyalovchi deyiladi.  Bu o ‘tkazgichning vazifasi
-  qisqa  tutashli tok uchun,  kam elektrqarshilikka ega bo‘lgan  elektr 
zanjir (rasm da zanjir I-II-III-IV-V raqamlar bilan belgilangan) hosil 
qilishdan iborat,  ya’ni bu tok tarmoq buzilishida tezda uzib  qo4yish 
uchun yetarli bo‘lishi kerak. Bu tarmoqning himoyalovchi elementini 
qisqa tu ta sh  toki  natijasida ishlab ketishi  bilan erishiladi (rasmda bu 
elem en t 
2
 soni  bilan  belgilangan).
N ollovchi  zanjir  I-II-III-IV-V juda  kam  elektr  qarshilikka  ega 
b o ‘lib,  u  korpusga qisqa zanjir orqali  o ‘tishi,  katta qiymatga yetishi 
m u m k in   (bir  necha  amper).  Bunda  u  himoya  elementlari  tez  va
132

---

ishonchli  ishlab  ketishini  t a ’minlaydi.  Nol  simining  uzilib  ketish 
xavfini yo‘qotish m aqsadida har 250 metrda uni qayta takrorlangan 
ishchi  yerga ulash  orqali bajariladi.
Nollashga  q o‘y ilad ig an   asosiy  xavfsizlik  talablari  shundan 
iboratki,  u  himoyaning  ishlashini  ishonchli va tez ta’minlab berishi 
kerak.  Buning uchun  quyidagi  shartlami  bajarish lozim: