Toshkent davlat agrar universiteti zooinjeneriya fakulteti zooinjeneriya

1.4. Tashkil qilingan basseyn sharoitining yutuqlar va kamchiliklari.
Basseyn sharoitining yutuqlari. Birinchidan, yer uchastksi va suvga ehtiyoj kam. Masala, maktab sport zali o'lchamidagi basseyn sharoitida 200-300 tonna oddiy laqqabaliqni yetishtirish imkoniyatni beradi.
Ikkinchidan, basseyn sharoitida nafaqat ob-havoga, balki oqar suv yuzasini sathi rejimiga ham bog'liq emas, bu ayniqsa Orol dengiz havzasiga hos. Basseynda daryo yoki irrmigasiya tizimiga bog'lanmagan. Basseyn ga bir marta suv quyish yetarli, keyinchalik parlanib ketgan va sachragan suv to'ldirilib turiladi. uchun quduqlardan foydalanib, yer osti suvlardan mumkin.
13
Ya'ni basseyn sotuv bozorlardan, baliqshunos uyidan, yo'lardan uzoq bo'lmagan, infratuzilmasi yaxshi rivojlangan boshqa qulay joylarda barpo etish maqsadga muvofiq.
Uchinchidan, urchitish ob'ektlarini tanlashda basseyn uchun geografik omillar ahamiyatga ega emas. Chunki shart-sharoitlar sun’iy saqlab turiladi, shu sababli boshqa iqlimdagi baliqlar uchun ham optimal sharoitlarni yaratish mumkin. Masalan, O'zbekistonda tropik baliqlarni ko'paytirish mumkin. Shuni ta'kidlab o'tish joizki, daryo va dengizda yashovchi, issiq va sovuq suvda yashaydigan baliqlar uchun larda muhandislik faqatlar bor.
To'rtinchidan, basseyn sharoitida eng qisqa ishlab chiqarish siklini ( mavsumiy iqlim sharoitilari uchun) ta'minlash mumkin. Masalan, ko'pchilik baliq turlarini 2-yilda bitta avlodini emas, balki 1- yilda ikkita avlodini yetishtirish mumkin. Basseyn - bu yuqori texnologiyalar asosida yaratiladi murakkab muhandislik va biologik majmuadan iborat.
Birinchidan, basseyn sharoitida doimiy energiya manbasini talab qiladi, ya'ni elektr quvvati bilan ta'minlanishi va avariyali avtanom elektr energiyasi manbaisiga esa bo'lishi kerak. Ikkinchidan, katta hajmda boshlag'ich investitsiyalar taqazo etadi. Uchinchidan, har bir - bu mukammal loyiha bo'lib, uni tizimlashtirish, hisob-kitob qilish, ishlab chiqish va joriy etish kerak bo'ladi. Basseyn sharoitida baliq ko'paytirish onson ish emas. Ya'ni agar siz 100 tonnaga mo'ljallab basseyn qursangiz, u agarda kerak bo'ladi, ya'ni boshqa 100 tonna uchun yangi basseyn sharoiti va yangi angar kerak bo'ladi. Ammo basseynda yaratganda baliqshunos mavsumiy iqlim uchun eng yuqori rentabell baliqchilik tizimi qo'lga kiritadi va bunga baliqlar o'sishi tezlashtirish, ularni yetishtirish sikllari qisqartirish hisobiga erishiladi.
Basseyn sharoiti talablari.Boshidan shuni ta'kidlash kerakki, basseyn da suv sifati uskunani uzluksiz ishlashini uchun doimiy energiya manbasi kerak bo'ladi. Basseynida suv baliqlarning hayot faoliyati natijasida
14
ifloslanib turadi, bunday suv tozalovchi filtrlar tizimidan o'tkaziladi. Bunda parlanish hisobga va tizm uzluksiz ishlashi natijasida suv yo'qotadi. Yo'qotilgan suvni o'rnini qoplash maqsadida qo'shimcha ravishda suv taminlanib turiladi. Suv haroratini doimiy ravishda issiq yoki sovuq holda ushlab turish uchun maxsus moslamalar orqali amalga oshiriladi. YSTQ dizayniga turlicha yondashuvlar mavjud bo'lib, uni loyihalashtirish ko'plab omillarga bog'liq, bular : moliyalashtirish hajmi, baliq turlari, mo'ljallangan hosildorli va h.k. Baliqlarning yashash uchun ham, bakteriyalar hayoti faoliyat uchun ham suv sifatiga talab qo'yiladi, ular biofiltrning ishini belgilab beradi.
Suvning asosiy parametrlari quyidagilar kiradi:
- suvning harorati;
- suvda erigan kislorod miqdori;
- suvda erigan karbanat angidrid gaz miqdori;
- pH;
- ammoniy ionlari, nitritlar konsentratsiyasi;
- aralashmalar konservatoriyasi ( suvning tiniqligi);
- ishqoriylik;
- boshqalar.

15