Тошкент давлат аграр университети

Ишлаб чиқаришни концентрациялаштириш ва ихтисослаштириш
– 
машиналар ѐки узел ва агрегатларни таъмирлашга оид кўп ишларни 
бирлаштириш, ишчи жойларида таъмирланадиган узелларни, тикланадиган 
деталлар турларини чеклаш. Ушбу талабни сақлашлик таъмирланувчи объектнинг 
такрорлашувини таъминлайди, ишлаб чиқариш жараѐнининг барқарорлашувига 
шароитлар яратади. 
Ишлаб чиқариш жараѐнини ташкиллаштиришга 
қўйиладиган асосий талаблар туркуми
концентрациялаштириш (бир жойга тўплаш) 
ихтисослаштириш 
пропорционалликни таъминлаш 
ритмлиликни таъминлаш 
узвийликни таъминлаш 
параллелликни таъминлаш 
тўғри оқимликни таъминлаш 
1-расм. Ишлаб чиқариш жараѐнини такомиллаштиришга қўйиладиган 
асосий талаблар туркуми. 
Тикланадиган ва таъмирланадиган объектларнинг юқори даражада 
такрорланувчанлигида ишчи жойларининг ихтисослашувчанлиги яхшироқ 
таъминланади, бу афзаллик орқали меҳнат унумдорлигини оширишга, меҳнат 
ресурсидан ва ишлаб чиқариш фондидан фойдаланиш аҳволини яхшилашга имкон 
беради. 
Катта ишлаб чиқариш дастурида ишловчи ѐки бетўхтов равишда 
ускуналарни юкловчи ва детал операцияли иш жойларига эга бўлган таъмирлаш 
корхоналари юқори даражали ихтисослашган оқимли ишлаб чиқаришга ўтишни 
таъминлайди. 
Ишлаб чиқаришнинг юқори даражали такрорланувчанлиги, узлуксизлиги, 
оқимлилиги, ўз навбатида, ишчи жойларининг ихтисослашувчанлигини янада 
чуқурлаштиради, уларни махсус ускуналар, оснастка ва инструментлар билан 
жиҳозлашга асос солади. Буларнинг барчаси меҳнат унумдорлигини оширишга, 
таъмирлаш сифатини яхшилашга, ускуналарни самаралироқ ишлатиш учун 
шароитлар яратади. Таъкидлаш жоизки, операцияларнинг юқори даражада 
такрорланувчанлиги,қайд этилган афзалликлар билан бирга, қатор камчиликларга 
ҳам эга, улар ишлаб чиқаришни монотонлилигидир, бунда ишчилар тез чарчаб 
қолишади. Меҳнатни илмий ташкил этиш йўли билан операциялар юқори 

---

300 
даражада такрорланганда ишлаб чиқариш гимнастикаси, мусиқавий узилишлардан 
сўнг такроран операцияларни бажариш ва бошқа омиллар ҳисобига ишчилардаги 
чарчашлик аломатларини қайтаришга имкон беради.