Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-savzavodchilik texnalogiyasi fakulteti qishloq xo’jaligi maxsulotlarini saqlash va dastlabki qayta ishlash texnalogiyasi 120-guruh talabasi Abdurashid Fozilovning biofizika fanidan mustaqil

Qattiq jismlarga kuch bilan ta’sir qilganda uning elastik xossalar unga javob beradi. Jismni yaxlit ishlab turuvchi kuchlar qay darajada katta? Buni aniqlash uchun tajriba o‘tkazish mumkin. Masalan, uzunligi 1 m bo‘lgan mis simga vertikal yo‘nalishda yuk qo‘yamiz. Misning ko‘ndalang kesim yuzi . Agarda yana 5 kg yuk qo‘shsak, u holda sim ga uzayadi (taxminan 0,5 mm). Agarda biz yana 10 kg yuk qo‘shsak, uzayish ga etadi, ya’ni 2 marta ko‘proq cho‘ziladi. Xuddi shunday ko‘ndalang kesimi kalta sim bunchalik uzaymagan bo‘lar edi. Masalan, 0,1 m uzunlikdagi sim 10 kg yukda cho‘zilgan bo‘lar edi. Uzunligi 1m bo‘lgan qalinroq sim ham kamroq cho‘zilar edi. Ko‘nlalang kesimi bo‘lgan sim 10 kg yukda cho‘ziladi.

• Qattiq jismlarga kuch bilan ta’sir qilganda uning elastik xossalar unga javob beradi. Jismni yaxlit ishlab turuvchi kuchlar qay darajada katta? Buni aniqlash uchun tajriba o‘tkazish mumkin. Masalan, uzunligi 1 m bo‘lgan mis simga vertikal yo‘nalishda yuk qo‘yamiz. Misning ko‘ndalang kesim yuzi . Agarda yana 5 kg yuk qo‘shsak, u holda sim ga uzayadi (taxminan 0,5 mm). Agarda biz yana 10 kg yuk qo‘shsak, uzayish ga etadi, ya’ni 2 marta ko‘proq cho‘ziladi. Xuddi shunday ko‘ndalang kesimi kalta sim bunchalik uzaymagan bo‘lar edi. Masalan, 0,1 m uzunlikdagi sim 10 kg yukda cho‘zilgan bo‘lar edi. Uzunligi 1m bo‘lgan qalinroq sim ham kamroq cho‘zilar edi. Ko‘nlalang kesimi bo‘lgan sim 10 kg yukda cho‘ziladi.

•