Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik

 
Mevasi: 
 
balandligi (
sm
)
 
diametri (
sm
)
 
shaklining indeksi
 
shakli
 
rangi
 
o‘rtacha vazni (
g
)
 
yuzasi
 
xonaligi
 
mazasi
5 
Vegetatsiya davri 
(kun)
 
Material va jihozlar:
1. Pomidorning 5-6 ta, qalampir va baqlajonning 3-4 ta 
navlarining yangi o‘simliklari va mevasi - 6-8 ta; 2. Pomidor, qalampir. 
Baqlajonning 3-4 ta navining gerbariy qilingan o‘simliklari, konservalangan mevasi 
va mulyajlari - 3-4 ta; 3. Pomidor shingilining, pomidor, qalampir, baqlajon mevalari 
shaklining, baqlajon barglarining, pomidor mevasi xonaligining shakllari - 2 ta; 4. 
Pomidor, baqlajon, qalampirning rayonlashtirilgan navlarining rasmi - 2 ta; 5. Pallali 
yoki platformali tarozi (toshlari bilan) - 4 ta; 6. Shtangentsirkul, pichoq, lineyka - 25-
30 ta; 7. Sabzavot ekinlarining tumanlashtirilgan navlari katalogi - 8-10 ta. 
Topshiriqdan maqsad
. O‘quvchilarga tomatdosh sabzavotlarning morfo-logik 
tuzilishi va navlarining o‘zaro farqini hamda xususiyatlarini o‘rgatish. 
Uslubiy ko‘rsatma
. Tomatdosh sabzavotlarga pomidor, qalampir va baqlajon 
kiradi. 
Qalampir tomatdoshlar
(Solanaceae)
oilasiga mansub bo‘lib, madaniy holda 
Sapsicum annuum L.
turi ekiladi. Poyasi o‘tsimon, tik o‘sadi, bo‘yi 25-30 
sm
dan 80 
sm
gacha, shoxlanuvchan bo‘ladi. barglari bandli, usti silliq yoki tukli, uzunchoq 
shaklda. Achchiq qalampir barglari mayda va ingichka, shirin qalampirda esa 
aksincha, yirik va enli barg. 
Baqlajon ham tomatdoshlar
(Solanaceae)
oilasiga mansub bo‘lib, 
Solanum 
melongena L.
turi madaniy holda ekiladi. Uning poyasi baland bo‘yli (100 
sm
va 
ziyod) tik o‘suvchi va shoxlanuvchan. Barglari yirik, oval yoki oval- cho‘ziq bo‘lib, 
qalin tuklar bilan qoplangan. Gullari yirik yoki tupgul bo‘lib, 4-8 ta gultojbargli, ikki 
jinsli, yirik, och yoki to‘q binafsha rangda. Baqlajon fakultativ o‘zidan 
changlanuvchi o‘simlik. Chunki, uning gullari asosan o‘zidan, qisman hasharotlar 
yordamida chetdan ham changlanishi mumkin. 
Ildiz sistemasi
ni hoyatda sershoh bo‘lib, tuproqning chuqur qatlamlariga taraladi. 
Yosh o‘simliklarda o‘q ildiz yaqqol ajralib turadi, lekin keyinchalik yosh ildizlar 

---

~ 314 ~ 
ham tez o‘sib, unga etib oladi. Pomidorni urug‘dan ekib o‘stirilganda ildiz sistemasi 
tuproqning ancha chuqur qavatiga (150 sm gacha) kirib boradi va atrofga 
tarmoqlanib o‘sadi. Ko‘chat orqali o‘stirilganda ildizlari birmuncha yuzaroq o‘sadi 
va tuproqning 20-50 
sm
li yuza qavatiga taraladi. Shu tufayli ular urug‘dan ekilgan 
pomidorlarga qaraganda namlikni va tuproqni unumdor bo‘lishini talab qiladi.
Tupini xil
:
oddiy indeterminant, oddiy determinant, tik holda o‘sadigan 
indeterminant, tik holda o‘sadigan determinant;