Toshkent davlat agrar universiteti s. M. Aminov, S. I. Muxamadiyev, S. Sh. Rasulov axborot kommunikatsion

Shina topologiyasi 
Xalqa topologiyasi 
YUlduzsimon topologiya 

---

Axborot kommunikatsion texnologiyalar.S.Aminov 
91 
 
12.1-rasm.Tarmoq topologiyalari.
Kompyuterlarni tarmoqqa ulash.
Aytaylik, kompyuterlarni lokal tarmoqqa 
birlashtirish zaruriyati tug‘ildi. Bu jarayonni amalga oshirish uchun sizda quyidagi 
texnika vositalarini bo‘lishi zarurdir.
 
1. Tarmoq adapteri o‘rnatilgan kompyuter (uning o‘zi Ethernet-adapter). 
Hozirgi kunda deyarli barcha kompyuterlar (ona platalar) kiritilgan tarmoq adapteri 
bilan ta’minlangan, agar bo‘lmasa – sotib oling va o‘rnating; 
2. Kabel. Juftli o‘ramli (uning o‘zi UTP) . 
3. RJ-45 konnektorlari; 
4. Mana Shu RJ-45 konnektorlarini ulash uchun asbob kerak bo‘ladi.
Tarmoq adapteri
Kabel UTP
"Qisqich" 
RJ-45 
12.2-rasm.Tarmoqning texnik vositalari.
Konnektorlarni ulash harakatlari tartibi: 
1. Kabel uchini tekis qilib kesib oling, bu ishni asbobga kiritilgan pichoq bilan 
bajarish yaxshi bo‘ladi. 
2. Kabel izolyasiyasini olib tashlang. Juftli o‘ramini izolyasiyasini tozalash 
uchun maxsus pichoqdan foydalanish mumkin, pichoqning o‘tkir tig‘i izolyasiya 
qalinligida chiqib turadi, Shuning uchun simga zarar etkazmaydi. Agar maxsus 
pichoq bo‘lmasa, oddiy pichoqdan yoki qaychidan foydalanish mumkin. 
16.3-rasm. Tarmoq kabellarini kesish vositasi.

---

92 
Juftli o‘ramini izolyasiyasini tozalash uchun pichoq. Simlar o‘ramini eching va 
ajrating, ularni bir qator qilib tekislang, ularning ranglari ketma-ketligiga amal qiling. 
3. Simlarni bir santimetrdan ozgina uzunroq qilib kesing. 
4. Simlarni RJ-45 raz’yomiga qo‘ying.
5. Simlarni to‘g‘ri joylashtirganligingizni tekshiring. 
6. Simlar raz’yomga to‘la kirganligini va uning old devoriga tiralganligiga 
ishonch hosil qiling. 
7. Juftlik sim o‘rnatilgan konnektorni qisqichga joylashtiring, so‘ng tekis, 
ammo qattiq kuch bilan siqing.