Toshkent davlat agrar universiteti. O. A. Ostonov

shartnoma imzolangan bo'lib, xonlikning istilochilar bosib
 

---

olgan  hududlari  Rossiya  tasarrufiga  o’tganligi  e'tirof  etilgan  edi.  Rossiya  savdogarlariga 
Qo'qon  xonligining  barcha  hududlarida  hech  qanday  moneliksiz  faoliyat  yuritish, 
karvonsaroylarga  ega  bo'lish  huquqi  berilgan  edi.  Bu  shartnomadan  qoniqmagan  Qo'qon 
xonligidagi  kuchlarning  Xudoyorxondan  noroziligi  ortib  boradi. Buning  ustiga,  xonlik  hududi 
qisqarganligi  ro’kaeh  qilinib,  xazinani  to'ldirish  uchun 
yangi-yangi 
soliqlar 
joriy 
etildi. 
Xudoyorxon  bosqinchilarga  o'zini  yaqin  t.utar, 
Qo'qon 
bilan  Rossiyani 
bir 
davlat  deb 
hisoblardi. 1873— yilda Farg'ona vodiysida Xudoyorxonga qarshi qo’zg'olon boshlandi. Qo’z - 
g'olonchilarning bir qismiga qirg'izlammg boston urug'idan chiqqan mulla is'hoq Hasan o’g'li  
boshchilik  qildi.  U  Qo’qon  xoni  Olimxonning  nevarasi  Po'latxon  deb  e'lon  qilinadi  va 
Naymanga kelib qo’zg'olonga rahbarlik qila boshlaydi. Ayni paytda xonlikda Xudoyorxonning 
o’g'illari  Nasriddinbek  va  Muhammad  Ajninbek,  Sherali  dodxoh,  Abdurahmon  oftobac hi  va 
boshqalar  ham  bosh  ko'taradilar.  Ular  bir  tomondan,  Rossiya  imperiyasi  bosqinchilariga 
qarshi,  ikkinchi  tomondan,  Kaufmanga  batamom  tobe  bo'lib  qolgan  Xudoyorxonga  qarshi 
kurash  boshlagan  edilar.  Xalq  qo'zg'olonchi  kuchlarga  ergashadi.  Qo'zg'olonchil ar  1875—  yil 
9-  oktabrda  Qo'qonni  egallaydilar.  Xudoyorxon  qo’zg’olonni  bostirishga  ojizlik  qilib, 
Qo’qondan Toshkentga qoehib keladi. Taxtga uning o’g'li Nasriddinxon (1875- 1876) o’tiradi.