38
Нитроз бактерияларнинг электив культурасини текшириш. Нитроз
бактериялар таъсирида аммоний сульфат (NH
4
)
2
SO
4
дан ҳосил бўлган нитрат
кислота (HNО
3
) бор йўқлиги аниқланади. Нитрит кислота озиқли муҳит
томчисига шу реактивдан қўшилганда пушти тусга киради. Озиқли муҳитдан
тайёрлаб бўялган мазокда чўзинчоқ
Nitrosomonas
ҳужайралари кўринади.
Нитрат бактерияларнинг электив культурасини текшириш. Нитрат
бактериялар таъсирида нитрит кислотадан ҳосил бўлган
нитрат кислота
(HNО
3
) бор йўқлиги аниқланади. Нитрат кислота бор йўқлигини билиш учун
озиқли муҳит томчисига H
2
SO
4
+дифениламин томчиси қўшилади. Нитрат
кислота (HNО
3
) бўлса, суюқлик кўк тусга киради. Озиқли муҳитдан
тайёрланган препаратда
кичкина
Nitrobacter
таёқчалари кўринади.
Керакли жиҳозлар:
Озиқа муҳити. Микроскоп, иммерсион мой,
фильтр
қоғозлар, буюм ва қоплоғич ойначалар, бактериологик сиртмоқ, скальпель,
пинцетлар. Бўёқлар (метилен кўки, фуксин), тупроқ.
МАВЗУ: ДЕНИТРИФИКАЦИЯ ЖАРАЁНИ
Топшириқ ва машғулот ўтиш тартиби:
Талабалар
бригада усулидан
фойдаланиб, денитрификатор йиғувчи бактерияларни юзага келтирувчи
тажрибалар қўйиб, културалардан нитратларни аниқлайдилар.
Қўзғатувчиларининг морфологиясини ўрганиш учун ҳар бир талаба
препарат тайёрлайди ва бўяб микроскопда кўрилади.
Натижаларни
дафтарларга ёзиб ва чизиб борилади.
Методик кўрсатма:
Денитрификация нитрат кислота (HNО
3
) нинг қайтарилиб, нитрит
кислота (HNО
2
) ва эркин азот (N
2
) ҳосил қилиши демакдир. Бу процесс фақат
анаэроб шароитда юзага чиқади. Улар анаэроб шароитда ҳаводаги кислород
ўрнига нитрат кислотадаги кислороддан нафас олади, айни вақтда шу
кислород билан қанд ва органик кислоталарни оксидлайди. Бу
бактериялар
денитрификаторлар
дейилади.
Денитрификаторларнинг
электив
культурасини
текшириш.
Денитрификацияда нитрат кислота қайтарилиб, нитрит кислота ва эркин азот
(N
2
) ҳосил бўлади. Шу сабабли денитрификацияда эритмадан нитрат кислота
йўқолиб, нитрит кислота вужудга келади ва газ ҳосил бўлади. Бу қуйидаги
реакциялардан маълум бўлади: колбадан олинган суюқлик томчисига
H
2
SO
4
билан дифениламин аралашмасидан иборат реактив қўшилади. Нитрат
кислота (HNО
3
) бўлса суюлик кўк тусга киради, бўлмаса суюқлик
ранги
ўзгармайди.
Нитрат кислота (HNО
3
) ўрнига нитрит кислота (HNО
2
) пайдо
бўлганлиги Грисс реактивидан бир томчи қўшилганида пушти тусга киради.
Препарат тайёрлаш учун колба тагидаги суюқликдан пипетка билан
бир томчи олинади. Денитрификаторлар культурасидан тайёрланган
препаратда денитрификация бактерияларни майда ингичка таёқчалар
39
шаклида кўриш мумкин. Табиатда учрайдиган денитрификация бактериялари
бир неча хил бўлиб, улар тупроқда, айниқса нам,
органик парчаланмаган
қолдиқларга бой бўлган тупроқда ва балчиқда кўп учрайди. Буларга
Bact
denitrificans
спора ҳосил қилмайдиган факультатив анаэроб ҳаракатчан,
катталиги 0,3 микронгача бўлган майда таёқчалар киради.
Achromobacter
stutzeri
ҳамда майда таёқча бўлиб, препаратда занжирга ўхшаб тузилган
ҳолатда кўринади. Тупроқда учрайдиган денитрификация бактерияларининг
нитратни қайтариб эркин азот ҳосил қилиш процесси қуйидагича боради.
5C
6
H
12
O
6
+24KNO=24KNCO
3
+CO
2
+12N
2
+18H
2
O+21 кал
Do'stlaringiz bilan baham: