Toshkent davlat agrar universiteti botanikadan laboratoriya

UZUMDOShLAR OILASI- VITACEAE 
 Morfologik ta'rifi
: Bu oilaga 11 ta turkum va 700 tur kiradi. Ko‘pchilik 
vakillar tropik va subtropik mintaqalarida tarqalgan daraxtsimon, ilashuvchi liana 
shaklidagi o‘simliklardir. Barglari oddiy, panjasimon o‘yilgan yoki qirqilgan, pan-
jasimon tomirlangan,poyaga ketma-ket joylashgan. Barglarning o‘rnashgan 
bo‘g‘inlaridan, novdaning o‘zgarishi natijasida gajaklar hosil bo‘lgan. Poya ular 
yordamida ilashib o‘sadi. To‘pguli ro‘vaksimon. Gullari mayda,to‘g‘ri (aktino-
morf)bir yoki ikki jinsli Gulkosa barglari 4 -5 ta, tishsimon reduktsiyalangan (qis-
qargan), gultojibarg 4 -5 ta, erkin yoki qalpoqsimon birikib o‘sgan. 
Changchilari 4-5 ta erkin o‘sgan gultojibarglarining qarshisida joylashgan. 
Urug‘chisi bitta, ikkita meva bargchasining birikib o‘sishidan hosil bo‘lgan. 
Tugunchasi ustki. Mevasi rezavor. 
Ahamiyati:
 Oilaning muhim ahamiyatiga ega bo‘lgan turkumi tok 
o‘simligi hisoblanadi. Bu o‘simlik qadim zamonlardan beri (6000 –7000 yil) ekib 
o‘stirilib kelinayotganligi to‘g‘risida ma'lumotlar bor. Hozirgi vaqtda tokning dun-
yo bo‘yicha 3000 navi ma'lum.Uning mevasini xo‘l hamda quritilib mayiz holida 
iste'mol qilinadi. Undan sharbat olinadi, sirop, murabbo va konservalar tayyor-
lanadi. Uzum shifobaxsh xususiyatga ega bo‘lganligi uchun, oshqozon, buyrak, 
kam qonli va boshqa kasalliklarda foydalaniladi.