Toshkent davlat agrar universiteti botanikadan laboratoriya

2.QOVOQDOShLAR OILASI-CUCURBITACEAE. 
Morfologik ta'rifi
: Bu oilaning 120 ta turkumi va 1000 ga yaqin turi 
ma'lum bo‘lib, ular er sharining subtropik mintaqalarida tarqalgan. Oila vakillari 
bir yilik va ko‘p yillik o‘rmalab o‘suvchi o‘t o‘simliklar, ba'zan (tropik va sub-

---

 134
tropik mintaqalarida )liana,buta va kichik daraxtlardir. Poyasi (palaklari) dag‘al 
tuklar bilan qoplangan ko‘pincha ichi kovak bo‘ladi. Barg qo‘ltig‘idagi gajaklar 
oddiy yoki murakkab tuzilishga ega. Barglari oddiy, butun,o‘yilgan yoki patsimon 
qirqilgan, yon bargchasiz, poyaga ketma-ket joylashgan. Gullari to‘g‘ri, bir yoki 
ikki uyli o‘simliklar,barg qo‘ltig‘idagi guli yakka yoki to‘pgul hosil qiladi. Gul-
qo‘rg‘oni murakkab 5 a'zoli. Kosacha barglari o‘zaro qo‘shilgan 5 tishcha-
li.Gultojibarglari ham o‘zaro birikkan qo‘ng‘iroqsimon, kamdan kam erkin holda 
joylashgan. Changchilari 5 (3) ta shulardan 4 tasi ko‘p turkumlarida ikkitadan juft 
bo‘lib,qo‘shilib o‘sadi, bittasi erkin qoladi. Urug‘chisi ko‘pincha uchta meva 
bargchaning qo‘shilib o‘sishidan hosil bo‘lgan .Tugunchasi ostki,uch uyali va ko‘p 
urug‘kurtakli. Mevasi yirik, soxta, rezavorsimon qovoq meva,yoki ko‘sakcha. 
Ahamiyati.
 Qovoqdoshlar oilasining ko‘pchilik vakillari oziq-ovqat, em-
xashak, dorivor va manzarali o‘simliklar sifatida foydalaniladi. Oziq-ovqat sifatida 
qadimdan ekib o‘stirib kelinayotgan qovun, tarvuz, bodiring, qovoq kabi 
o‘simliklar inson hayotida katta ahamityaga ega. Ayrimlarining 
(qozonyuvgich)mevasi tolali bo‘lganligidan machalkalar tayyorlanadi va xonadon-
larda qozon yuvgich sifatida ishlatiladi. Uning urug‘i tarkibida 25 –42% yog‘ 
bo‘ladi.Uni ovqatga ishlatish mumkin. Suvqovoqning mevasini ichi bo‘sh 
bo‘lganligidan suv tashish va donlar solib qo‘yishda foydalaniladi. Suvqovoqning 
mayda mevalaridan esa nosdonlar tayyorlanadi.