Toshkent davlat agrar universiteti botanikadan laboratoriya

 
 
 
25-MAVZU, ITUZUMDOShLAR,YaLPIZDOShLAR (LABGUL-
DOShLAR) OILALARI. 
 
MAVZUNING MAQSADI:
 Har bir oilaning morfologik belgilarini, hayo-
tiy shakllarini, tarqalishini keng tarqalgan vakillarini lotincha nomlarini va 
ahamiyatini o‘rganish.  
K
Е
RAKLI JIHOZLAR:
 gerbariylar, o‘simliklar aniqlagichi, rasmlar, 
jadvallar, fiksatsiya qilingan gullar, mevalar, lupa, pintset, preparoval, nina va 
boshqalar. 
 
ITUZUMDOShLAR OILASI-SOLANACEAE. 
Morfologik ta'rifi
; Ituzumdoshlar oilasi 85 turkum, 2500 ga yaqin turdan 
iborat bo‘lib, er sharining mo‘'tadil iqlimli va tropik hududlarida tarqalgan. Ular 
asosan o‘t o‘simliklar, ba'zan chala buta va kichik daraxtlardir. Barglari oddiy, bu-
tun yoki patsimon qirqilgan, yon bargsiz bo‘lib, poyada ketma-ket joy-
lashadi.Gullari yakka-yakka ko‘pincha oddiy yoki murakkab gajak, shingil to‘pgul 
hosil qilib to‘g‘ri yoki biroz noto‘g‘ri och sariq, pushti, binafsha, oqimtir ko‘k 
rangli,ikki jinsli, qo‘shgulqo‘rg‘onli. Gulkosa va gultojbarglari 5ta bo‘lib qo‘shilib 
o‘sgan, gultojisi karanaysimon, qo‘ng‘iroqsimon bo‘ladi.Changchilar 5ta, 
ko‘pincha changdoni chetlari bilan birlashib urug‘chi ustunchasini va nay hosil qi-
lib o‘rab turadi. Urug‘chisi bitta ikkita mevabargchaning qo‘shilib o‘sishidan hosil 
bo‘lgan, tugunchasi ustki, tuguncha atrofida xalqa bo‘lib joylashgan beshta 
bo‘lakchali shiradoni bor. Mevasi rezavor meva yoki ko‘sakcha. 
Ahamiyati
. Bu oilaga kiruvchi o‘simliklarning ba'zilari iqtisodiy jihatdan 
katta ahamiyatga ega bo‘lib oziq-ovqat sifatida ishlatiladi, ulardan spirt, kraxmal 
olinadi, ayrimlari sabzavot ekinlari va dorivor, o‘simliklar sifatida ekib o‘stiriladi.