Toshkent davlat agrar umversiteti qalandarov muxitdin maxmudovich

10.2-rasm. Chiroyli gullovchi va ko‘p yillik gul o‘simliklari.
109

---

3. Quruq gullar turkumi gulbarg bargchalari quruq va yorqin 
ranglidir. Bu o‘simliklaming katta qismidan qishki mavsumda 
foydalaniladi. 
Bular akroklinium, o‘lmaso‘t, 
gomofrena, 
kyennek, rodante va boshqalardan iborat.
4. Gilam hosil qiluvchi gul o‘simliklari - ko'kalamzor 
hududlar barpo etishda o‘ta ko‘rkam ko‘rinishdagi kompozitsiya 
yaratishda keng foydalaniladigan manzarali o‘simlik turlari. 
Bularga gullaydigan bir, ikki va ko‘p yillik barcha gul turlari 
kiradi. Klumbalar, rabatkalar va gulzorlar barpo etiladi.
10.3-rasm. Chirmashib o ‘suvchi o ‘simliklar bilan yashil
kompozitsiyalar barpo etish.
5. 
Bargli manzarali o‘simliklar: amarant, yozgi kiparis, 
lavatyera, lebeda, paslen, pyerilla, tenenariya, maritima, exev- 
yeriya, yermon va boshqalar. Kichik guruhlar va yagona ko‘ri- 
nishda ekish uchun qo‘llaniladi.
Doim yashil o‘simliklar juda oson kesiladi, bu esa undan 
turli shakldagi past bo‘yli manzarali to‘siqlar yoki soliterlar 
barpo etishda qo‘l keladi.
Yuqorida keltirilgan gul turlaridan ko‘kalamzor hududlarda 
manzarali yaproq va nina bargli daraxt hamda butalar bilan har
110

---

xil turdagi yashil jonli kompozitsiyalar barpo etishda butun 
lasllar bo‘yi foydalanib kelinadi.
Yetishtirishning ikkinchi yilidan foydalaniladigan manzarali 
o'simliklarga ikki yillik o‘simliklar deb aytiladi, ya’ni ikki yillik 
o'simliklar urug‘i bahorda yoki yoz faslining boshlarida ekilib, 
kcyingi yil gul hosil qiluvchi о‘simliklar hisoblanadi.
*
10.4-rasm. Manzarali oltin yom g‘ir daraxtining urnumiy ko‘rinishi.
Ko‘kalamzor hududlar barpo etishda foydalaniladigan ikki 
yillik o‘simliklaming quyidagi turlari mavjud: viola, uch rangli 
binafsha - biologik xususiyatlariga ko‘ra ko‘p yillik o‘simlik, 
ammo ko‘kalamzorlashtmshda ikki yillik, ayrim hollarda esa bir 
yillik gul sifatida ishlatiladi.
Grenadin chinniguli - biologik xususiyatiga ko'ra ko‘p 
yillik gul o‘simligi, ammo ko‘kalamzorlashtirishda ikki yillik
i l l

---

o‘simlik sifatida foydalaniladi. U Gollandiya chinnigullilar 
oilasiga kiradi. Shuningdek, gulpopuk, qo‘ng‘iroqgul (kampa- 
nula), margaritka, malva, nezabudka va boshqa bir necha 
turlardan iborat.
Ko'kalamzorlashtirishda ko‘p yillik o‘simlik sifatida chiroy­
li gullovchi o‘tsimonlar yoki bir yerda o‘sib, bir necha yillar 
davomida o‘z chiroyini yo‘qotmaydigan o‘ta manzarali bargli 
o‘simliklar tushuniladi. Ko‘p yilliklarning katta qismini ko‘p 
gullovchi o‘simliklar tashkil etadi. Ko‘p yillik gul o‘simliklar 
hayotining 2-3-yillarida manzarali ko'rinish namoyon qiladi va 
ko‘p yillar saqlanib turadi.