Toshkent davlat agrar umversiteti qalandarov muxitdin maxmudovich

59

---

6.7-rasm. Xiyobonlami bezashda sadaqayrag‘ochdan foydalanish.
Daraxtlar burilish va kesib o‘tilgan yo‘llarda shoxlarining 
shakli, barglarining rangi va hajmi bir-biridan farq qiladigan 
asosiy o‘tkazmalardan o‘tkaziladi. Xiyobon bo‘yida bir xil 
qatorli о ‘tkazmalaming asosiy xavf-xatari ulami bezatishdan 
kelib chiqadi. Keng, bosh xiyobonlar bo‘yiga serbarg, shox- 
shabbali daraxtlami ekish kerak (eman, jo ‘ka, o‘tkir bargli 
zarang, kashtan). Asosiy va ikkinchi darajali xiyobonlami 
ingichka bargli, shox-shabbali daraxtlar bilan bezatish mumkin 
(piramidasimon terak va eman, g‘arb tuyasi kabi daraxtlar).

---

6.8-rasm. B og‘-park dizaynida kumushsimon bargli qoraqarag‘ay.
Ko‘pincha, xiyobonlarga bir xil turdagi daraxtlar o‘tqaziladi, 
ammo, ayrim hollarda, balandligi va shox-shabbasining shakli 
bo‘yicha keskin farqlanadigan turlicha o‘simlik turlari bilan 
almashtirish mumkin. Daraxtlar orasidagi masofa 3m dan 6 m 
gacha bo‘lishi lozim. Ulaming iqlimiy xususiyatlari, turlariga 
qaramasdan, tebranib turadigan turlarga e’tibor beriladi.
Xiyobonda o‘tqazishga kenkos usulini tavsiya etish mum­
kin: bevosita yo‘llarni qoplab (chuqurcha) ko‘pqatorlab o‘tqazi- 
ladigan daraxtlami kvadrat yoki shaxmat tartibida ekish. Bu usul 
o‘tish maydonlarini qisqartirmasdan xiyobon ustida muttasil 
soyani yaratadi.
Gulli kompozitsiyalar ikki asosiy turga bo‘linadi: muntazam 
va landshaftli.
Muntazam kompozitsiyalarga quyidagilar kiradi: parter, gul- 
laming turkumlari, gulzorlar, rabatka, bordyurlar, modulli 
bog‘chalar, 
guldonlar 
va 
boshqalar. 
Muntazam 
gulli 
kompozitsiyalar aniq geometrik tashqi ko‘rinishlami tasvirlaydi.
61

---