Toshkent axborot texnologiyalari

2.Tasvirlarni saqlash usullarining turkumlanishi.TSIBTE tizimlarini rivojlantirish jarayonida tasvirlarni turli ko’rinishida saqlash, buni amalga oshirish uchun ma’lumotlarning turlicha tarkibiy tuzilishilariga turli yondoshish va g’oyaviy yo’nalishlar ishlab chiqilgan. 8.1- chizmada tasavirlarni saqlashning asosiy uslublari keltirilgan. Bunda har bir saqlash uslubi uchun o’ziga mos ma’lumot tarkibiy tuzilishlari guruhi to’g’ri keladi.
Siniflarga ajratishda uslublarning tasvirlarni saqlash joylashtirish tartibiga qarabmi, tarkibiy tuzilishiga qarabmi yoki aralashmi ekanligiga qaraladi.

Joylashtirish tartibiga qarab saqlash uslublarida tasvir yuzasi tasvir kichkina kataklarga (ko’rilayotgan xol uun bo’linmas eng kichik birlik xisoblanadigan) bo’linib , har bir katak yorug’digiga proportsional sonni sonli tasvirning shu katakka mos elementga junatiladi. Saqlanuvchi elementlarning o’z aro munosabatiga ko’ra bu sinf o’z navbatida matretsa ko’rinishida saqlash, peramida va kvadratlar daraxta uslublariga bo’linadi: Bu sinf asosan ko’p qiymatli oq qora tasvirlarni saqlashda ishlatiladi, asosiy kamchiligi – katta hajmli xotira talab etadi.

Tarkibiy tuzulishiga qarab murakkab tasvirlarni xususiyatlari, ementlari xamda ularning o’z aro munosabatlarini tariflashga asoslangan. Bo’nday yondoshish zarur xotira hajmi va bazi amallarni bajarishga ketadigan vaqtni qisqartirish imkonini beradi. Tarkibiy tuzilishi bo’yicha tasvirni saqlash ularning ob’ektlar to’plamidan, ob’ektlarning bazi asosiy elementlar to’plamidan, asosiy elementlarning sodda grafik qisimlari va ularning joylashish tartibotlarini aniqlovchi o’z aro munosabatlaridan tashkil topganligi haqidagi farazga asosolangan. Bu sinf uslublarini ob’ektlar ularning o’z aro munosabatlari bo’yicha hamda aloxida ob’ekt shaklini tariflash bo’yicha saqlashga bo’lish mumkin ( albatta shartli, chunki bazan ob’ekt sifatida birgina sodda grafik qism kelishi mumkin ) tasvirlarning xozirgina sanab o’tilgan bo’laklari xar gal xar xil tanlanishi mumkin. Umumiy xolda ob’ekt deb sodda (grafik) qisimlar va elementlar to’plami bilan uning topologiyasini aniqlovchi xususiyatlsrining to’plami birlashmasiga aytiladi.

Bu uslublar qo’ydagi ustunliklarga ega

1. 
   tuliq tasvir o’rniga uning tarifini saqlab katta gina hajimdagi xotirani tejab qoladi;
   

2. 
   ishlov berish va tahlil etish vaqtini anchagina qisqartiradi, chunki ko’pgina masalalarda tasvir komponentlari orasidagi tarkibiy tuzilish munosabatlari ishlatiladi. Bu usulda saqlash uchun ko’p xotira talab etilmasligidan foydalanib, bitta tasvirning birnecha xil tarkibiy tuzilishi tariflarini saqlash va xar bir amaliy masalada kerakli tariflardan foydalanish mumkin, bu ko’p maqsadli TSIBTE tizimlarini
   

ishlayu chiqishda yordam beradi ;

3. ko’pqiymatli tasvir va uning tarkibiy tuzilish taьriflarini turli saqlovchilarda saqlash va shu yul bilan o’zaro mustaqil ma’lumotlar majmualari nazorati tizimlarini rejalashtirish imkonini beradi.

4. 
   TSIBTE tizimining moslanuvchanligini ko’p qiymatli tasvir va uning tarkibiy tuzilishi ta’riflari orasida mantiqiy bog’lanishlar qurish yo’li
   

bilan oshiriladi.

Sanab utilgan ustunliklar tarkibiy tuzulish tariflarini saqlash uslublaring TSIBTE tmzimlarida anchagina keng qo’lanishiga sabab bo’ldi.
Va nihoyat ko’rib o’tilgan ikki sinfning xam uslublaridan foydalanadigan aralash uslublar sinfi mavjud.

3. 
   Joylashish tartibiga tayangan saqlash usullari. Matritsa ko’rinishida
   

saqlash: matritsa ko’rinishida saqlashda tasvir elementlar (kataklar)dagi xususiyat qiymatidan tuzilgan A=(a(m,n):m=1,..,M , n=1,..,N) (yaьni tasvir yuzisini to’g’ri burchakli yoyish natijasi ) orqali ifodalanadi. a(m,n) element anashu yoyish natijasida m- ustun va n-qatordagi mos keluvchi matritsa elementidir.

Bu usulning asosiy ustunlig uning soddaligi va barcha tasvirlarga ishlov berish va tahlil etishga bir xil yondoshishidadir. Bu uslub EHM ishlashiga va bazi amaollarni bajarishga qulaylik tug’diradi.
Umumiy xolda matritsa elementlarining ixtiyoriy xususiyatlarini aks ettirish mumkin. Elementlarning moxiyatiga qarab matritsalarning vazifasini bir necha turga bulish mumkin :

1. 
   tabiatiga ko’ra tahlil (elementlarning qiymati elektro – radio signallarning miqdorini biror butun sonli oraliqda masalan 0-255 oraliqda aks ettiradi);
   

2. 
   soxa yoki sinflarni olishtirib tanish (nuqtalarning qiymatini bildiradi);
   

3. 
   nuxta / chiziqlarni solishtirib tanish (element qiymati nuxta / chiziqli yoki eng yaqin nuqta / chiziqqacha bo’lgan masofani bildiradi).
   

Yuzani yoyish kataklarining o’lchamiga qarab matritsa ko’rinishidagi saqlash uslublari ikkiga bo’linadi (shartli): rastr usuli (katak o’lchami tasvirni qayd etish qurulmasini rastri-bir nuqtada qamrashi mumkin bo’lgan yuzasi-o’lchamiga bog’liq), odatda bu usulda matritsa o’lchamlari 40964096 dan oshmaydi; kataklar usuli (o’lchamlar masala talabi va tasvirda olish mumkin bo’lgan bir jinsli yoki bir jinsliga yaqin eng katta katak o’lchami bilan aniqlanadi), bunda yo katak bo’yicha o’rtacha qiymat, yo katakning zarur qismidagi qiymat olinadi. Keyingi usulning ustunlik tomonlari uning o’ng’ayligi, qayd etish va natijalarni chiqarish osonligi (agar bosmaga chiqarilsa, bir nuqtaga bir belgi maydoni to’g’ri keladi) dir, kamchiligi - aniqligining pastligidir.

Amalda 10⁸ ta va undan ko’p nuqtali tasvirlar bilan ham ishlanadi. To’liq tasvir haqida axborot lozim bo’lgan hollarda ularni kichiraytirib (qisib) ishlatadilar. Mahalliy axborot lozim bo’lganda esa tasvirning zarur bo’lagi – fragment – ishlatiladi. Bu ish unumini oshiradi, vao’tini kamaytiradi, odatda fragment sifatida to’g’ri burchakli segmentlar – darchalar – ishlatiladi.
Bu usulning umumiy kamchiligi – katta hajimli xotira va ko’p ishlov berish vaqti talabini tasvirlarni kichiraytirish yuli bilan kamaytirish mumkin. Buni peramida uslubi yoki kvadratlar daraxti uslubida ko’rish mumkin.

4.