Toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali

1 vazifa
2 vazifa
	Shakl	Qirqim	Shakl
1	Romb	Trapetsiya	Ixtiyoriy uchburchak
2	Romb	Kvadrat	To’g’ri burchakli uchburchak
3	Romb	Aylana	Teng yonli uchburchak
4	Romb	Ellips	Teng tomonli uchburchak
	Shakl	Qirqim	Shakl
5	Uchburchak	Ellips	Romb
6	Uchburchak	Aylana	Teng tomonli romb
7	Uchburchak	Kvadrat	Parallelogramm
8	Uchburchak	Aylana	Teng tomonli parallelogramm
	Shakl	Qirqim	Shakl
9	Ellips	Uchburchak	To’g’ri to’rtburchak
10	Ellips	Aylana	Kvadrat
11	Ellips	Romb	Trapetsiya
11	Ellips	Kvadrat	Teng yonli trapetsiya
	Shakl	Qirqim	Shakl
13	Trapetsiya	Kvadrat	Ellips
14	Trapetsiya	Romb	Aylana
15	Trapetsiya	Uchburchak	Yarim aylana

Nazorat savollari:

1. 
   Konstruktordan voris olish nima uchun kerak?
   
2. 
   Destruktordan qanday voris olinadi?
   
3. 
   Ko’plikdagi vorislik qanaqa bo’ladi?
   
4. 
   Abstrakt sinflar nima uchun ishlatiladi?
   

Laboratoriya ishi №8

Mavzu: Standart qoliplar kutubxonasi bilan ishlash

Ishni bajarishdan maqsad: Visual Studio C++ 2012 dasturlash muhitida standart qoliplar kutubxonasi bilan ishlashni o’rganish.

Qo’shimcha yuklash ta’rifi

Standart amallarni (masalan +) qo’shimcha yuklash biror sinf bilan birga qo’llashda mazmunini o’zgartirishdan iboratdir.

Standart amallarni qo’shimcha yuklash maxsus funksiya – komponenta kiritish yo’li bilan amalga oshiriladi. Qo’shimcha yuklash til standartiga asosan amalga oshiriladi, amallar belgisi va operandlar soni o’zgarmaydi.

Amallarni qo’shimcha yuklash uchun quyidagi ta’rifdan foydalaniladi:

( )

quyidagi amallarni qo’shimcha yuklash mumkin:

+ - * / % ^ & | ~ !

= < > += -= *= /= %= ^= &=

|= << >> >>= <<= == != <= >= &&

|| ++ -- [] () new delete

Bu amallar ustivorligi va ifodalar sintaksisini o’zgartirish mumkin emas. Masalan unar amal % yoki binar ! amalni kiritish mumkin emas. Funktsiya amal xar qanday funksiya kabi ta’riflanadi va chaqiriladi.

Standart tiplar uchun to’rt amal ("+", "-", "*" va "&") ham unar ham binar amal sifatida ishlatiladi va qo’shimcha yuklanadi.

Hamma qo’shimcha yuklangan amallar uchun operator() amalidan tashqari, ko’zda tutilgan argumentlardan foydalanish mumkin emas.

Amallar xossalaridan ba’zilaridan foydalaniladi. Xususan operatorq, operator[], operator() va operator-> nostatik komponenta – funksiya bo’lishi lozim.

Operator - funksiya yoki sinf komponentasi bo’lishi kerak yoki juda bo’lmasa bitta parametri sinf obyekti bo’lishi kerak (new va delete amallarini qo’shimcha yuklovchi funksiyalar uchun bu shart emas).

Operator - funksiya, birinchi parametri asosiy turga tegishli bo’lsa, funksiya-komponenta bo’lolmaydi.

C++ tilida quyidagi amallarni qo’shimcha yuklash mumkin emas:

. sinf obyekti a’zosiga murojaat;

.* ko’rsatkich orqali murojaat;

?: shartli amal;

:: ko’rinish soxasini ko’rsatuvchi amal;

sizeof xajmni xisoblash amali;

# preprotsessor amali.

Binar amallarni qo’shimcha yuklash

Ixtiyoriy  binar amali ikkita usulda tavsiflanish mumkin: yoki bitta parametrli funksiya komponentasi sifatida, yoki ikkita parametrli global (do’stona bo’lishi mumkin) funksiya sifatida.

Birinchi xolatda xy ifoda x.operator(y), ikkinchi xolda esa operator (x,y) chaqirilishini bildiradi.

Aniq sinf doirasida qayta yuklangan operatsiyalar faqat parametrli nostatik komponentli funksiya orqali qayta yuklanadi. Sinfdagi chaqiriladigan obyekt avtomatik ravishda birinchi operand sifatida qabul qilinadi.

Misol:

class complex

{

double re, im;

public:

complex(double r, double i) { re=r; im=i; }

complex operator+(complex);

complex operator+(double);

complex& operator+=(complex);

complex& operator+=(double x);

};

inline complex operator+(complex b) //complex+complex

{ complex c; c.re=re+b.re; c.im=im+b.im; return c;}

inline complex operator+( double x) //complex+double

{ return complex(re+x, im);}

inline complex& complex::operator+=(complex b) //complex+=complex

{ complex c; re += b.re; im += b.im; c.re=re; c.im=im; return c; }

inline complex& complex::operator+=(double x) //complex+=double

{re += x; return *this; }

Shuni ta’kidlab o’tish kerakki double+complex tipidagi qo’shishni bu usulda qo’shimcha yuklash mumkin emas.

Sinfdan tashqari yuklanadigan operatsiyalar ikkita operandga ega bo’lishi kerak. Ulardan biri sinf tipiga ega bo’lishi lozim.

Qiymat qaytarish uchun vaqtinchalik o’zgaruvchidan foydalaniladi. Bu maqsadda konstruktordan:

inline complex operator +(complex b)

{return complex(re+b.re, im+b.im)}

va this ko’rsatkichidan foydalanish mumkin:

inline complex operator+=(complex b)

{re+=b.re, im+=b.im; return *this}

Funksiya – amalni chaqirish:

complex c = a + b; //qisqa yozuv

complex d = a.operator+(b); // oshkora chaqirish

Misol:

class complex

{

double re, im;

public:

complex(double r, double i) { re=r; im=i; }

friend complex operator+( complex , complex);

friend complex operator+( complex ,double);

friend complex operator+( double, complex);

};

inline complex operator+(complex a, complex b) // complex+complex

{complex c; c.re=a.re+b.re; c.im=a.im+b.im; return c;}

inline complex operator+(complex a, double x) //complex+double

{ complex c; c.re=a.re+x; c.im=im; return c;}

inline complex operator+(double x, complex a) // double + complex

{complex c; c.re=a.re+x; c.im=im; return c;}

Funksiya – amalni chaqirish:

complex c = a + b; //qisqa yozuv

complex d = operator+(a,b); //oshkora chaqirish

Unar amallarni qo’shimcha yuklash

Ixtiyoriy  unar amali ikkita usulda tavsiflanish mumkin: yoki parametrsizli funksiya komponentasi sifatida, yoki bitta parametrli global (do’stona bo’lishi mumkin) funksiya sifatida. Birinchi xolatda  Z ifoda Z.operator  (), ikkinchi xolatda esa operator (Z) chaqirilishini bildiradi.

Aniq sinf doirasida qayta yuklangan unar operatsiyalar faqat parametrsizli nostatik komponentli funksiya orqali qayta yuklanadi. Sinfdagi chaqiriladigan obyekt avtomatik ravishda operand sifatida qabul qilinadi.

Sinf doirasidan tashqarida qayta yuklangan unar operatsiyalar (global funksiya kabi) sinf tipdagi bitta parametrga ega bo’lishi lozim. Shu parametr orqali uzatiladigan obyekt operand sifatida qabul qilinadi.

Sintaksis:

a) birinchi xolda (sinf doirasida tavsiflash):

operator

b) ikkinchi xolda (sinf doirasidan tashqari tavsiflash):

operator

()

Inkrement va dekrement amallarini qo’shimcha yuklash

C++ tilining zamonaviy versiyalarida prefiks ++ va -- operatsiyalarni qo’shimcha yuklash boshqa operatsiyalarni yuklashdan farq qilmaydi, postfiks shakldagi ++ va -- amallarini qayta yuklaganda yana bir int tipidagi parametr kiritilishi kerak. Agar qo’shimcha yuklash uchun global funksiya ishlatilsa uning birinchi parametri sinf tipiga, ikkkinchi parametri int tipiga ega bo’lishi kerak.

Dasturda postfiks ifoda ishlatilganda butun parametr xam qiymatga ega bo’ladi.

Quyida postfiks va prefiks ++ va – amallari uchun funksiya – amallarga misollar keltirilgan.

Misol:

complex &complex::operator ++() // prefiks uchun komponenta

{ re ++; return *this;}

complex &complex::operator--(int k) // postfiks uchun komponenta

{ re--; return *this;}

complex &operator ++(complex& a) // prefiks uchun do’stona

{ a.re ++; return a;}

complex &operator ++(complex& a, int k) // postfiks uchun do’stona

{ a.re ++; return a;}

Indekslash va funksiyani chaqirish amallarini qo’shimcha yuklash

Dumaloq qavs () amalini qo’shimcha yuklash sinf obyektiga funksiya chaqirig’i sintaksisini qo’llashga imkon beradi. Operandlar soni ixtiyoriy bo’lishi mumkin. Kvadrat qavs massiv elementi sintaksisini qo’llashga imkon beradi.

//------ Simvolni ajratish amali -------------------

char string::operator()(int n)

{

if n

else return ‘\0’;}

//------ Ostki satrni ajratish amali -------------------

string string::operator()(int n1, int n2) {

string tmp = *this;

delete tmp.Str;

tmp.Str = new char[n2-n1+1];

strncpy(tmp.Str, Str+n1, n2-n1);

return tmp;

}