2. Telefon xizmati guruhiga kiruvchi xizmatlar. MRK ning eng ko‘p ishlatiladigan xizmatlaridan bo‘lib individual klientlarga ko‘rsatiladigan xizmatlardir va bu xizmat turlariga ko‘proq e’tibor ajratish kerak bo‘ladi. Shu bilan birga aloqa operatorlari va korporativ klientlar uchun xizmatlar bozori xizmatlarni umumiy sonda sotish hisobiga katta foyda olib kelishi mumkin. Sunday qilib MRK barcha uchta klient segmentlari uchun xizmatlar to‘plamini aniqlashi lozim.
Individual klientlar uchun:
- telefon aloqasi xizmatlarini etkazib berish;
-qo‘shimcha ustunliklarga ega bo‘lgan qo‘shimcha xizmatlar ko‘rsatish.
Aloqa operatorlari uchun (hududiy va halqaro):
-xalqaro operatorlarning trafigi tranziti/terminasiyasi;
-mamlakat operatorlarining xalqaro trafik tranziti/terminasiyasi;
- IP – telefon trafigining tranziti/terminasiyasi;
-telefon operatorlari orasidagi o‘zaro hisob kitob xizmatlari va IP- telefon (clearing house) etkazib berish;
- operatorlar va IP –telefon uchun xalqaro ulanish shlyuzlar tashkiloti;
- kommutasiyalangan ulanishni tashkillashtirish va bo‘lish xizmatlari;
-qo‘shimcha ustunliklarga ega bo‘lgan xizmatlar ko‘rsatish (intelektual xizmatlar).
Korporativ klientlar uchun (davlat tashkilotlari, tijorat tashkilotlari va boshqalar):
- telefon aloqasi xizmatlari etkazib berish;
- «tovush VPN» tashkiloti;
- xalqaro (shaharlararo) ulanish xizmatlari tashkiloti;
-qo‘shimcha ustunliklarga ega bo‘lgan qo‘shimcha xizmat ko‘rsatish.
Bu erda ajratilgan kanallar bilan ta’minlash bilan bog‘liq telefon xizmatlari haqida alohida gapirilmayapti.
3. Ma’lumot uzatish xizmatlari. Yuqorida aytib o‘tilganidek, aloqa xizmatlarini tizimlashtirish bir muncha qiyinchiliklar yaratadi. Bunda ma’lumot uzatish xizmatlarini tartiblash ham oson bo‘lmaydi, chunki ularni turli xil klassifikasiya bo‘yicha ko‘rib chiqiladi. Aloqa xizmatlari klassifikasiyasining tuplaridan biri axborot uzatish tupi bo‘yicha xizmatlarni ajratish (kontent):
- ATM protokoli bo‘yicha ma’lumotlar uzatish xizmati;
- FR protokoli bo‘yicha ma’lumotlar uzatish xizmati;
- IP va boshqa protokollar bo‘yicha ma’lumotlar uzatish xizmati.
Biroq yuqoridagi ro‘yxat telekomunikasion tarmoq va qurilmalar bilan amalga oshiriladigan asosiy, formal funksiyani tavsiflaydi. Hozirda xizmatlarni axborot almashish tupi bo‘yicha tizimlashtirish taklif etiladi. Bu holda xizmatlar nomenklaturasi yuqorida ko‘rsatilgan asosiy xizmatlarni kombinasiyalashni amalga oshiradi va u quyidagi asosiy xizmatlardan tashkil topgan:
- resurslarga va aloqaning IP, ATM, FR, X.25 protokollari asosidagi MRK magistral tarmog‘i xizmatlariga ulanishni ta’minlab beradi;
- IP, ATM, FR, X.25 protokollari bo‘yicha ma’lumotlar trafigi almashish;
- IP, ATM, FR , X.25 trafigining tranziti;
- IP, ATM, FR, X.25 protokollar asosidagi shaxsiy virtual tashkilotlar.
Bundan tashqari ma’lumotlarni uzatishga asoslangan xizmatlar:
- ajratilgan kanal xizmatlari, N*64 kbit/s, E1, E3 tezlikda raqamli kanallarni ijaraga berish;
- keng polosali video konferensiyalarni tashkil etish xizmatlari;
-tele va radioeshittirish dasturlarini taqsimlash tarmog‘ini tashkil etish xizmatlari.
Oxirgi yilda ma’lumotlar uzatish xizmatlarining eng ko‘p ishalatiladigan IP protokoli bo‘yicha ma’lumotlar uzatish xizmati hisoblanadi. Bu xizmatlarning ko‘p tarqalishi Internetning va uning asosida etkaziladigan xizmatlarning tarqalishi hisoblanadi (Internet provayder va oddiy foydalanuvchi resurslardan foydalanish imkoni, elektron savdoning xizmatlari va boshqalari). Biroq Internet xizmatlarning keng qo‘llanilishi oshishi ushbu xizmatlar etkazib beradigan aloqa operatorlarining foydasi ko‘payishidan dalolat bermaydi va bu Internet xizmatlari etkazib beradigan tariflarning narxlari tushib ketishiga olib keladi. Bundan tashqari odatiy muommolar: aholidan kam foyda kelishi va hududiy kompaniyalarning odatiy bo‘lmagan siyosati. Buning oqibatiga aholining katta qismi Internet xizmatlarining doimiy foydalanuvchilaridan bo‘lib hisoblanadilar.
Biroq Internet xizmatlari bozori katta foyda keltirishdan yiroq hisoblanadi. SHuning uchun Internet xizmatlarini boshqa ma’lumotlar uzatish xizmatlaridan tashkil topgan bitta multiservisli aloqa tarmog‘i bo‘yicha uzatishni yo‘lga qo‘yish kerak.
Xulosa Men ushbu mavzuda o’zimga yetaricha ma’lumotga ega bo’ldim.Bunda qisqacha tushuncham multimedia tarmoqlarida ma’lumot uzatish xizmatlari ozgina qiyinchilik tug’dirishi mumkin ekan, biroq bu masalani axborot uzatish tubi xizmatlariga ajratish bo’yicha hal qilish mumkin ekan. Telefon xizmatiga kiruvchi MRK hozirgi kunda eng ko’p ishlatiladigan xizmatlardan biri hisoblanar ekan.
Foydalanilgan adabiyotlar http://lib.samtuit.uz
