Toshkent axborot texnologiyalari universiteti raqamli kontentlar uchun maxsus effektlar

 

Timeline oynasi   

 

Timeline  (Montaj)  oynasi  dastlabki  media-fayllardan  filmlar  (boshqachasiga, 

Kompozitsiya)  yaratish  jarayonlarini  boshqarish  uchun  xizmat  qiladi.  Agarda 

Timeline  oynasi  ekranda  mavjud  bo„lmasa  va  uni  aks  ettirish  kerak  bo„lganda 

Project  oynasidagi  kerakli  Kompozitsiya  nomi,  ya‟ni  berilgan  holatdagi  Comp  1 

(Kompozitsiya  1)  elementi  ustiga  sichqonchaning  chap  tugmasi  ikki  marta  bosiladi. 

Natijada Comp 1 filmiga tegishli Timeline va Composition oynalari ekranda paydo 

bo„ladi.  

 

 

2.8-rasm. Timeline oynasining tuzilishi 

 

Joriy kadr taymkodi 

Qatlamlar 

Vaqt shkalasi 

---

46 

 

 

Agar  siz  Adobe  Premiere  dasturi  bilan  ilgari  ishlagan  bo„lsangiz,  unda  ushbu 

elementining  vazifasi  va  asosiy  xususiyatlari  sizga  yaxshi  ma‟lum.  Ammo  After 

Effects  dasturida  Timeline  oynasi  hech  bo„lmaganda  ikkita  juda  muhim  ajralib 

turuvchi xususiyatga ega.  

 

Birinchidan,  u  bir  yoki  bir  nechta  bo„lmalardan  tarkib  topadi  (loyihadagi 

Kompozitsiyalarning  umumiy  soniga  bog„liq).  2.8-rasmda  keltirilgan  loyihada 

yagona nomdagi (joriy kadr taymkodi yuqorisidagi Comp 1) bo„lma berilgan. Agarda 

loyiha  bir  qancha  Kompozitsiyalardan  tarkib  topgan  bo„lsa,  u  holda  ular  o„rtasidagi 

o„tishni mos bo„lmaga sichqonchani bosish orqali amalga oshiriladi.  

 

Ikkinchidan,  Premiere  dasturidagi  singari,  ustida  amal  bajarilayotgan  asosiy 

ob‟yektlar media-fayl  emas, balki Adobe Photoshop dasturidagi kabi qatlam (layer) 

hisoblanadi.  Shuning  uchun  Timeline  oynasida  filmni  tahrirlash  jarayoni  Adobe 

Photoshop  dasturidagi  tasvirlarni  tahrirlashga  juda  o„xshash  bo„lib  quyidagicha 

ifodalanadi.  Filmni  shakllantiradigan  media-fayllar  qatlamlar  bo„yicha  yonma-yon 

joylashadi.  Umuman  olganda  qatlam  nafaqat  oldindan  tayyorlangan  va  kompyuter 

xotirasidan  yuklab  olingan  media-fayllardan,  balki  matn,  rasm,  animatsiya  va 

boshqalardan yaratilgan rangli zastavkalardan ham tarkib topishi mumkin.   

 

Qatlamlar  foydalanuvchi  belgilagan  tartibda  ketma-ket  joylashadi,  va  ushbu 

ketma-ketlikda  ularning  tasviri  bir-birini  ustiga  qoplananib,  film  kadrlarini  yaratadi. 

Bunda  har  xil  qatlamlarga  shaffoflik,  maska,  maxsus  effektlar,  animatsiya  va 

boshqalarning turlicha xususiyatlari belgilanadi. Aslida, ushbu imkoniyatlar to„plami 

After Effects dasturining boshqa kompyuterli videomontaj vositalari orasidagi o„rnini 

belgilaydi.  

 

Shuni  unutmaslik  kerakki,  After  Effects  dasturida  filmni  tahrirlash  uning  har 

bir kadri ustida ish olib borishni ko„zda tutadi. Shuning uchun qatlamlarni o„ziga xos 

tarzda  joylashtirish  film  vaqtini  bog„lash  bilan  belgilanadi.  Ushbu  maqsadlarni 

amalga oshirish uchun Timeline oynasining o„ng qismida, Kompozitsiyaning har bir 

qatlami uchun har bir kadr o„rnini белгиловчи vaqt shkalasi yoki vaqt lineykasi (time 

ruler) joylashgan (2.9-rasm). 

 

 

2.9-rasm. Timeline oynasidagi joriy kadr indikatori  

 

 

Kompozitsiya  kadrlaridan  biri  har  doim  belgilangan  bo„lib,  tahrirlash  chizig„i 

va  joriy  kadr  indikatori  yordamida  aks  etadi  (2.9-rasm).  Tahrirlash  chizig„i  barcha 

video muharrirlar uchun amaliy harakterga ega bo„lib, interfeysning maxsus elementi 

hisoblanadi,  va  shu  bilan  birga  Timeline  oynasida  vaqt  shkalasi  belgilangan  joyni 

---

47 

 

ajratib  turadi.  Shunday  ekan,  vaqtning  har  bir  momentida  butun  filmdan  muhim 

ahamiyatga ega bo„lgan bitta kadr (joriy kadr) belgilanadi. After Effects va umuman 

video  muharrirlarda  joriy  kadrni  belgilash  bir  xil  vazifaga  ega,  ya‟ni  kursor  video 

ma‟lumotning kerakli joyiga qo„yiladi.  

 

Shunday  qilib,  After  Effects  dasturida  Kompozitsiyalarni  montaj  qilish 

jarayoni  dastlabki  video  ma‟lumotlarni  vaqt  shkalasi  bo„yicha  joylashuvi  va 

keyinchalik ularga turli xildagi effektlarning qo„llanilishi bilan ifodalanadi.