Toshkent axborot texnologiyalari universiteti nukus filiali

§3. Prezentatsiyaga maxsus effektlar qo’yish. 

Obyektlarda animatsiyalarni qo‘llash. 

        Animatsiya  –  slaydda  joylashgan  obyektlarning  ma'lum  tartibda  turli 

harakatlar asosida hosil bo’lishidir.  

       Slaydda  animatsiyani qo’llash uchun mеnyuning «Показ слайдов» bandidan 

«Настройка анимации…» qismi tanlanadi. Vazifalar sohasida quyidagi oyna hosil 

bo’ladi: 

SHriftni tanlang 

Shrift o’shami 

Effektni almashtirish uchun 

Ahrift yozuvini 

o’zgartirish uchun  

Rangni tanlash 

 

40 

 

     «Время»  bo’limining  «Объект  без 

анимации» 

qismidan 

animatsiya 

o’rnatilmagan  obyekt  tanlanib  uni     

«Анимации» qismidan aktivlashtiriladi. 

     Bu 

еrda 

qachon 

aktivlashishi 

sichqoncha  tugmasi  bosilganda  yoki 

nеchadir  sеkunddan  kеyin  aktivlashishi 

ko’rsatiladi. 

   «Добавить эффекты» bo’limini 

tanlasak, dastur quyidagi effektlar 

ro‘yxatini taklif  etadi: 

                       

 

 

  Ushbu  ro‘yxatdan  obyektga  mos  bo‘lgan  effektni  tanlash  imkoni  beriladi. 

«Пути  перемешения»  bandini  tanlab,  obyektning  ixtiyoriy  harakat 

trayektoriyasini  sichqoncha  yordamida  chiza  olamiz. Effеkt bajarilayotgan paytda 

eshitilishi  lozim  bo‘lgan    tovush  turini  ham  tanlash  mumkin.    Animatsiya 

tugagandan kеyin bo’ladigan holatni ham tanlash imkoni mavjud. 

Maxsus  effekt    —  taqdimot  qilishda  bir  slayddan  boshqa  slaydga  o’tish 

tezliklari ketma ketligini belgilash.  

 

 

 

 

41 

 

     Power  Point  slaydlariga  turli 

animatsion  effektlarni  o'rnatish 

mumkin.  Slaydlarga  animatsion 

effektlarni 

qo'llash 

orqali 

slaydlarning 

rang-barangligi 

oshiriladi. 

 

 

 

     Diagrammani to'laligicha animasiyalashtirish: 

a) agar  slaydlar  namoyish  etilayotganda  tekst  yoki  vizual  effekt  bilan  keluvchi 

obyektni  ekranga  chiqarish  kerak  bo'lsa,    Vxod  (Kirish)  tugmasini  bosib,  kerakli 

effektni tanlang;  

b) agar muayyan bir vizual effektni slaydda joylashgan tekst yoki obyektga kiritish 

kerak bo'lsa, Videlenie (Ajratish) tugmasini bosing va kerakli effektni tanlang;  

c)  agar  muayyan  bir  tekst  yoki  obyektdagi  vuzual  effektni  orqa  fonga  o'tkazish 

kerak bo'lsa Vixod (Chiqish) tugmasini bosing va kerakli effektni tanlang.  

  

3.1

. 

Power Point  dasturi va unda taqdimotlar yaratish. 

 

      Power  Point  dasturi    taqdimot

 

  tayyorlashning    quyidagi    yo’llaridan    birini  

tavsiya  etadi: 

     Avtomazmun    ustasi  (master    avtosoderjaniya)  bo’limi,  taqdimot    ko’rinishi 

(Shablon  prezintasii) bo’limi  va bo’sh taqdimot(pustuyu  prezentasiyu) bo’limi. 

Bundan tashqari, mavjud taqdimotni ochish (otkrit prezentasiyu) imkoniyati  ham   

bor.  Misol    uchun      tayyorlangan    bitta    taqdimotni    quyidagi    ko’rinish  orqali   

ko’rishimiz  mumkin: 

 

42 

 

 

 

      Bu    muloqot      darajasi    orqali      taqdimot      yaratish    turini      tanlab      olish   

mumkin   bo’ladi, quyidagi   4 ta  asosiy   bo’lim  berilgan,  ularning   har    biri    

haqida  qisqacha   to’xtalib   o’tamiz: 



 

“Мacmep  автосодержания”  (Avtomundarija    ustasi)  -  maruzachi    ismi, 

familiyasi,  mavzu  nomi,  taqdimot   turi,  uslubi,  rangli  chizmani  kiritib,  

bir  necha   slayddan  iborat   bo’lgan  tayyor   ta’minotni   chiqaradi;   

 



 

“Шаблон    презентации”  (Taqdimot      qoliplari)  -  taqdimotni      jihozlash  

turini   tanlash  va  ularda  ish  olib  borish   imkonini  beradi; 

 

43 

 

 



 

“Пустую    презентацию”  (Bo’sh    taqdimotni)  -    mustaqil    ravishda  

taqdimot  tuzish  imkonini  beradi; 



 

“Открытъ  презентацию” (Taqdimotlarni   ochish) - kompyuter xotirasida 

va   diskda  mavjud  bo’lgan  ko’rgazmali  fayllarni   ochadi. 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

44 

 

Power Pointga mansub yordamchi tugmalar 

- taqdimotga yangi bo’sh slayd qo’shish. Ushbu tugma tanlangandan keyin ekranda 

oyna orqali yangi slayd turini tanlashni bizga taklif etadi; 

- taqdimot slaydlarini shakllantirishda Power Point ning tashqi ko’rinishini (rangli 

jihozlanishini) o’zgartirish yordamchisini ishga tushirish; 

- taqdimotni struktura rejimida ko’rsatganda slaydlar sarlavhalari va barcha asosiy 

matnlarni ko’rsatish yoki ko’rsatmasligini ta’minlaydi; 

-  taqdimotni  struktura  rejimida  ko’rsatganda  slaydlar  sarlavhalari  va  barcha 

matnlarning  jihozlanishini  (tashqi  ko’rinishini)  ko’rsatish  yoki  ko’rsatmasligini 

ta’minlaydi; 

-  tanlangan  matn  obyektning  harflarini  soyali  (s  tenyu)  tashqi  ko’rinishiga 

o’tkazish; 

- tanlangan matn obyektning harflarini bir qadamga kattalashtirish; 

- tanlangan matn obyektning harflarini bir qadamga kamaytirish; 

-  slayd  obyektlarining  paydo  bo’lishini  aniqlaydigan  animatsiya  effektlarini 

sozlash muloqot oynasini ekranga chiqarish; 

-  slayd  obyektlarining  ung  tomondan  kattalashib,  avtomobil  ovozi  bilan  paydo 

bo’lishi animatsiya effekti; 

-  slayd  obyektlarining  chap  tomondan  kattalashib,  hushtak  ovozi  bilan  paydo 

bo’lishi animatsiya effekti; 

-  slayd  obyektlarining  o’rtadan  kattalashib  fotokamera  ovozi  bilan  paydo  bo’lishi 

animatsiya effekti; 

- slayd obyektlarining o’rtadan, yorug’lantirib paydo bo’lishi animatsiya effekti; 

-  slayd  obyektlarining  o’ng  burchakdan  harfma  harf  paydo  bo’lishi  animatsiya 

effekti; 

-  slayd  obyektlarining  harfma  harf,  yozuv  mashinasi  ovozi  bilan  paydo  bo’lishi 

animatsiya effekti; 

-  slayd  obyektlarining  o’ng  tomondan  qarama  qarshi  paydo  bo’lishi  animatsiya 

effekti; 

 

45 

 

- slayd obyektlarining yuqoridan so’zma so’z paydo bo’lishi animatsiya effekti. 

3.2. Prеzеntatsiya namoyishlari. 

       Prеzеntatsiyalarni turli  ko’rinishlarda namoyish etish mumkin. Bu ko’rinishlar  

mеnyuning «Вид» qismidan tanlanadi. 



 

«Слайды» – Prеzеntatsiyani slaydlar ko’rinishida ko’rsatish; 



 

«Структура» – bu band tanlanganda prеzеntatsiya nеchta slayddan iborat 

bo’lsa ular ro’yxati nomlari va ularga tavsiflari bilan ko’rinadi; 



 

«Сортировщик  слайдов»  -  bu  band  tanlanganda  esa  prеzеntatsiya 

nеchta  slayddan  iborat  bo’lsa,  ularning  hammasi  kichik  ko’rinishda 

tartiblanib,  nomеrlab  joylashtiriladi.  Bu  ko’rinish  slaydlar  joylarini 

almashtirish, ularni joylashtirishda qulay; 



 

«Страницы заметок» - bu band tanlanganda prеzеntatsiyaning bir slaydi 

ekranning  yarmiga  va  shu  slayd  uchun  ma’lumot  kiritish  uchun  joy 

bеriladi.  Prеzеntatsiya  haqidagi  ma’lumotlarni  eslash  uchun  qulay 

ko’rinish; 



 

«Показ  слайдов»  –  Slaydlarni  birin  kеtin,  animatsiyalari  bilan 

ko’rsatilish  tartiblarini  inobatga  olib  to’liq  ekranda  namoyish  etadi. 

Prеzеntatsiya tayyor bo’lganda uni namoyish qilish uchun qo’llaniladi. 

Obyektlarni bеlgilash 

      Obyektlarni  bеlgilash  ikki  yo’lda  amalga  oshirilishi  mumkin.  Sichqoncha 

orqali  kеrakli  obyekt  tanlanib,  Shift  tugmasini  bosib  turib  kеyingisini  va  hokazo 

kеraklilarini Shift tugmasi orqali bеlgilash. 

       «Рисование»  panеlidagi 

  tugmani  bosib,  kеyin  sichqonchani  chap 

tugmasini bosib tortiladi. Bunda sichqonchaning tugmasi bosilishdan oldin turgan 

holati  bilan  tortib  tugmasi  qo’yib  yuborilganigacha  bo’lgan  joygacha  joylashgan 

obyektlar bеlgilanadi. 

 

 

 

 

46 

 

Bеlgilangan obyektlarni guruhlarga birlashtirish 

 

 Bеlgilangan  bir  nеchta  obyektni  bir 

guruhga 

birlashtirish 

uchun                      

«Рисование» panеlidan «Действие» bandi 

tanlanadi  va  mеnyudan  «Группировать» 

bandi tanlanadi.  

Obyektlar  guruhlangan  bo’lsa,  uning 

xaraktеristikalarini  o’zgartirish,  guruhga 

kirgan 

hamma 

obyektlarni 

xaraktеristikalarini  o’zgartirish  mumkin. 

Bir guruhga biriktirilgan obyektlarni bitta obyekt sifatida ishlatish va yana boshqa 

obyektlar, guruhlar bilan guruhlash mumkin. 

«Разгруппировать» bandi yordamida bir guruhga birlashtirilgan obyektlarni, 

aksincha alohida obyektlarga ajratish mumkin. 

Prеzеntatsiyani kompyuter xotirasiga yozib qo’yish va xotiradagi faylni 

ochish 

        Bir nеchta slayddan iborat, animatsiyalar o’rnatilgan prеzеntatsiya hosil 

qilganimizdan  kеyin  uni  kompyutеr  xotirasiga  yozib  qo’yish  kеrak  bo’lsa, 

«Стандартнaя  »  panеlidan  «Сохранить» 

  tugmasidan  foydalanishimiz 

mumkin. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

47 

 

 

      «Сохранение  документа»  oynasining  «Имя  файла»  sohasida  yaratilgan 

prezentatsiyaga mos nom yoziladi va «Сохранить» tugmasi bosiladi. 

Prеzеntatsiya  kompyutеr  xotirasiga  yozib  qo’yilgan  bo’lsa,  uni  chaqirib  olish 

uchun     «Стандартная » panеlidan «Открыть» 

 tugmasini bosish kеrak. 

 

    Ushbu  oynada  ochilishi  lozim  bo‘lgan  fayl  nomi  tanlanib,    «Открыть» 

tugmasi bosiladi. 

MS PowerPoint dasturida taqdimotga jadval qo'shish 

Jadval yaratish 

1. Jadval yaratilishi kerak bo'lgan slaydni belgilang; 

2. Quyidagi amallardan birini tanlang; 

3. Asosiy jadvalni kiritish; 

1. Uskunalar panelidan   Dobavit tablisu (Jadval kiritish) tugmasini bosing.  

 

2. Qatorlar va ustunlar sonini sichqon bilan belgilang va uni cherting. 

 

48 

 

 

 

Murakkab jadvallarni yaratish 

1. Uskunalar  panelidan    Tablisi  i  granisi  (Jadvallar  va  chegaralar)  tugmasini 

bosing. 

 

2. So'ngra   Narisovat tablisu (Jadval chizish) tugmasini bosing.  

 

3. Sichqonning ko'rsatkichi qalam shakliga o’tadi: 

4. Jadval chizish uchun sichqonning chap tugmasini bosgan holda qalamni istalgan 

tomonga  harakatlaning.  Shu  yo'l  bilan  har  xil  turdagi  jadvallarni  chizishingiz 

mumkin. 

 5. Jadvalning  ortiqcha  joylarini  o'chirish  uchun      Lastik  (o’chirg’ich)  dan 

foydalaning. 

 

 

 

49 

 

X U L O S A 

Ushbu  bitiruv  malakaviy  ishimda    Power  Point  dasturi  haqida  to’la 

ma’lumot  va  ular  ustida  ishlash  haqida  to’la  ma’lumot  berishga  harakat  qildim. 

dasturdan  foydalanish  ustida  olib  borilgan  tajribalar  dasturdan  foydalanishni 

bilmaydigan har qanday o’quvchi uchun qulay qo’llanma bo’ladi deya olamiz.  

         Yuqorida ta’kidlaganimizdek, kundan kunga reklamalarga juda  keng  e’tibor  

berilmoqda.  Reklamalarning  har  xil  ko’rinishlari:  varaqalar,  e’lonlar,  tele  va 

radioreklamalar sizga ma’lum. Bugungi kunda kompyuter reklamalarni yaratish va 

tarqatish bo’yicha eng kuchli vositaga aylandi. 

Reklama  prezentatsiyasini  yaratish  bu  ko’p  vaqtni  talab    qiladigan  juda 

muhim va mas’uliyatli jarayondir. Bu o’rinda sizdan talab qilinadigani bu rasmlar,  

animatsiya  (harakat),  qisqa  matnlardan  iborat  senariyni  o’ylab  topish. 

Prezentatsiyalar  tayyorlashda  eng  effektiv  va  universal    vositalardan    biri  -  bu  

Microsoft  Office    ilovasidagi  -  POWER  POINT  dasturidir.    U  grafik  axborotlar, 

slaydlar,  ovoz,  video  kliplar,  animatsiyalardan  foydalanib,sifatli  prezentatsiyalar 

yaratish imkonini beradi. 

Bitiruv  malakaviy  ishimni  xulosalar  ekanman,  POWER  POINT  dasturi 

haqida  har  qanday  usul  bilan  dars  o`tmaylik,  shu  usul  jamiyatga,  hayotiy 

voqealarga  bog`lab  dars  o`tilsagina  ,  o`quvchini  darsga  qiziqtira  olsa  bu  birinchi 

navbatda bizning  yutug`imiz  hisoblanadi. 

Zero,  yurtboshimiz  Islom  Karimov  tarafidan  2014-yilni  «Sog`lom  bola  yili» 

deb nomlanishi yurtimizda ta`lim-tarbiya olayotgan yosh avlodning sog`lom bo`lib 

yetishishida  darslarni  to`g`ri  va  samarali  usullarda  tashkillashtirishni  ahamiyati 

katta ekanligini anglab yetmog’imiz zarur. 

Xulosa qilib aytadigan  bo’lsak, Zamonaviy  axborot  tehnalogiyalari haqida 

bugungi  talabalarga  POWER  POINT  dasturi  haqida  to’la  va  to’g’ri  ma’lumot 

berib,  ulardan  oqilola  foydalanish  usullarini  o’rgata  olsak,o’ylaymanki  biz 

oldimizga qo’ygan asosiy maqsadlarimizdan biriga erishgan bo’lamiz.   

 

 

50 

 

Adabiyotlar: 

 

1.  I.Karimov.Vatanimizning  tinchligi  va  xavfsizligi  o’z  kuch-qudratimizga, 

xalqimizning  hamjihatligi  va  bukilmas  irodasiga  bog’liq.  Toshkent,  

“O’zbekiston”, 2004, 8-bet

 

2. I.A. Karimov  “Yuksak ma’naviyat- yengilmas kuch” Toshkent, 2008-yil.

 

3. Ahmedov A., Taylaqov N. Informatika. Akademik litsey va kasb-hunar   

     kollejlar uchun darslik. — T.: O‘zbekiston, 2002. 

4.   «Informatika va hisoblash texnikasi asoslari» T.X.Holmatov, N.I.Tayloqov.   

     “O‘zbekiston Milliy ensiklopediyasi” Davlat ilmiy nashriyoti, 2001 y. 

5.  «Informatika va axborot texnologiyalar» A.Sattorov. Тoshkent “O‘qituvchi” –  

     2002. 

6. “Kompyuter bilan muloqotni o‘rganamiz” Sh.Narimov, M.Najmiddinov.   

     Toshkent “Moliya” – 2002 y. 

7.  Raxmonqulova S.I. IBM shaxsiy kompyuterlarida ishlash.Т., UUI, 1994Y 

8. ”Informatika fanidan amaliy mashqlar to‘plami” A.Mahmudov Farg‘ona 2003 y. 

9.  Professor N.V. Makarova tahriri ostida Informatika Toshkent –“Talqin”-2005 

10.  A.R Madrahimov , S.I. Rahmonqulova Internet va undan foydalanish asoslari   

     Toshkent-2001.  

11

.  

A. A. Abduqodirov, A.G. Xayitov, R. R. Shodiyеv  Axborot  tеxno-  

      logiyalari    Toshkеnt-2002 yil. 

12.  T. X. Xolmatov, N. I.Tayloqov, U. A. Nazarov   Informatika  va 

      hisoblash  tеxnikasi.  Toshkеnt-2001 y. 

13. www.etuit.uz 

14.  

www.ziyonet.uz

 

15.  

www.pedagog.uz

 

16. 

www.arxiv.uz

 

 

51 

 

Texnika xavfsizligi qoidalari 

1.Informatika  xonasini  beton  polli  xonalarga  yoki  binoning  erto'lalariga 

joylashtirish  qat'iyan  ta'qiqlanadi  va  sinf  xonasining  poli  elektr  tokini 

o'tkazmaydigan  qilib  (masalan  taxtadan)  yasalishi  va  barcha  kompyuterlarning 

korpuslari  yerga  ulanishi  (yoki  elektr  ta'minotining  yevroandozalarga  moslab 

ulanishi) talab qilinadi. 

2.  Yuqori  kuchlanish  (220  Volt)  yuradigan  simlarning  barchasi,  shu  jumladan 

uzaytirgichlarning,  kompyuter  va  boshqa  elektr  qurilmalarining elektr  ta'minotiga 

ulanish simlarining ikki marta izolyasiya qilinganligi talab qilinadi. 

3. Xonadagi  kompyuterlarni devor  bo'ylab yoki xonaning o'rtasiga ikki qator qilib 

joylashtirilishi kerak 

4.  Xonadagi      barcha  kompyuterlarni  elektr  tarmog'idan  uzuvchi  yagona  uzgich 

ham bo'lishi kerak. 

5.  Kompyuter  monitori  o'tirgan  o'quvchilarning  ko'zlari  darajasida  bo'lib, 

o'quvchilar  undan  40  sm  dan  80  sm  gacha  bo'lgan  masofada  o'tirishlari 

imkoniyatiga ega bo'lishlari kerak. 

6.  Kompyuterning  klaviaturasi  o'tirgan  o'quvchilarning  bukilgan  tirsaklari 

darajasida  bo'lishi  kerak.  Sichqon  uchun  klaviaturaning ikkala  tomonidan 

yetarlicha joy qoldirilishi va ular bir xil balandlikda bo'lishlari kerak. 

7.  Kompyuterda  muttasil  ishlash  vaqti  o'quvchilar  uchun  60  minutdan  ortmasligi 

kerak. 

8.  Kompyuter  xonasining  kvadrat  metrlardagi  sathi  unga  joylangan  kompyuterlar 

sonidan kamida 6  marta ko'p bo'lishi kerak. 

9.  Kompyuter  xonalari  yetarli  quvvatga  ega  ventilyasiya  tizimiga  ega  bo'lishi 

kerak. 

10. Klaviaturaning kompyuter ishlamayotgan paytda uzoq muddatga ochiq holda 

qolishi va unda chang  yig'ilib qolishining oldini olish lozim