20
Paketlar kommutatsiyasida foydalanuvchilar aro uzatilaetgan xabarlar kichik
qismlar- paketlarga bo`linadi. Ma`lumot uzatish tarmoqlarida paket asosiy uzatish
birligi xisoblanadi. Katta xajmdagi xabarlar kichik paketlarga bo`linishi tarmoqda
ma`lumot uzatish tezligini keskin oshishiga olib keladi. Xabarlar turli uzunlikga
ega bo`lishi mumkin – bir necha baytdan o`nlab megabaytgacha; paketlar esa
o`zgaruvchan uzunlikga ega bo`lishlari mumkin.
Xar bir paket kerakli tugunga etib borishi uchun adres axboroti belgilangan
sarlavxa qismi bilan boshlanadi. Paket turli qismlardan iborat bo`lishi mumkin va
quyidagilarni o`z tarkibiga olishi shart:
- uzatuvchini (source) ifodalaydigan manba adresi;
- uzatiletgan ma`lumotlar;
- qabul qiluvchining (destination) adresi
- tarmoq vositalariga ma`lumot uzatilishi lozim bo`lgan marshrut axboroti;
- xabarni dastlabki ko`rinishda taqdim etish uchun axborot;
- uzatish aniqligini ta`minlovchi xatoliklar tekshirish axboroti.
Bu qismlar uchta guruxga bo`linib, paketning sarlavxa, ma`lumot va
treyler
qismlarini shakllaydi.
Sarlavxa qismi paket uzatilishi signali, manba adresi, makon adresi,
uzatishni sinxronlash kabilarni o`z ichiga olgan.
Ma`lumot qismi xabar tarkibidagi uzatishga mo`ljallangan ma`lumolardan
iborat. Tarmoq turiga nisbatan bu qism 0,5-4 Kb bo`lishi mumkin.
Treyler qismi ko`p xollarda xatoliklarni tekshirishga mo`ljallangan (misol
uchun, Cyclic Redundancy Check tsiklik kod erdamida tekshiruv).
Paket shakllanishi OSI modelining qo`llanish pog`onasida boshlanadi. Uzatishga
mo`ljallangan axborot yuqori (qo`llanish pog`onasi)dan quyi pog`onaga etkaziladi
va xar bir pog`ona ma`lumot qismiga tegishli axborot qo`shadi (1.3- rasm)
Paketlar tarmoq orqali mustaqil axborot bloklar sifatida uzatiladi. Paketli
kommutatsiya asosidagi tarmoqda kommutatorlar ichki bufer xotirasiga ega bo`lib,
unda paketlar vaqtincha saqlaniladi. Kommutatorning chiqish porti band bo`lgan
xolatda, paket biror vaqt navbat kutadi va keyingi kommutatorga uzatiladi (1.4 -
22
Sarlavxalar uzatilishiga vaqt sarflanishi, xar bir keyingi paketni uzatishga
zarur bo`lgan vaqt, paket buferizatsiyasi va kommutatsiyasiga sarflangan vaqt-
tarmoqdan paketni umumiy uzatish vaqtiga ta`sir ko`rsatadi va to`sqinliklar
manbai bo`ladi.
Paketli kommutatsiyaning afzalliklari:
- pulsatsiyali trafikni uzatishda tarmoqni o`tkazish qobiliyatini oshirish
imkoniyatini beradi;
- foydalanuvchilar aro trafik xolatini inobatga olgan xolda, tarmoq sharoitiga
nisbatan fizikaviy kanallarning o`tkazish qobiliyatini taqsimlash imkoniyati.
Paketli kommutatsiyaning kamchiliklari:
-
kommutatorlar buferlarida to`sqinliklar tarmoq xolatiga bog`liq
bo`lganligi sababli foydalanuvchilar
aro uzatish tezligi noaniqligi;
- ma`lumot paketlarining to`sqinligi o`zgaruvchanligi;
- buferlarda navbatlar ortib ketganligi sababli ma`lumot (paketlar)
yo`qolishi.
Paketlar
kommutatori
Paketlar navbati
1.4. Paketlar kommutatsiyasida trafik
uzatilishini tashkil etish
23
Bu kamchiliklarni bartaraf etish maqsadida turli usullar qo`llaniladi (Quality
of Service QoS kabi). Bunday usullar qo`llanilishi paketlar kommutatsiyasini
xozirgi kundagi yuqori tezlikli tarmoqlar tashkil etishda eng samarali va istiqbolli
deb tan olingan.
Do'stlaringiz bilan baham: