2.2. Axborot xavfsizligini dasturiy - texnikaviy vositalarining tuzilishi
Ximoya qilishning tashkiliy – dasturiy vositalari texnik usullarga tegishli bo`ladi. Bunday usullar va vositalar etarlicha katta miqdordadir. Bular tasodifiy xavflardan an`anaviy josuslik va qo`poruvchilik, elektromagnit nurlanishlardan va yo`naltirishlardan KT lari tuzilmalarini ruxsat etilmagan o`zgartirishlardan, ruxsat etilmagan murojaat qilishdan axborotni ximoya qilish, kriptografik usullar, komp`yuter viruslari va ular bilan kurashish mexanizmlari va boshqalar.
Tasodifiy xavflardan axborotni ximoya qilishga axborotlarni dubllash, KT ishonchliligini oshirish, ishdan chiqishlariga mustaxkam KT larini yaratish, xalokatlardan va favqulodda xolatlardan keladigan talofatlarni kamaytirish, noto`g`ri amallarni blokirovkalash bilan erishiladi.
An`anaviy josuslikdan va qo`poruvchilikdan axborotni ximoya qilishda KT laridan KT lari ishlatilmaydigan boshqa ob`ektlarni ximoya qilish uchun ishlatiladigan vosita va usullar qo`llaniladi. Bu tizimning vazifalariga ob`ektni qo`riqlash tizimini yaratish, KT ob`ektlarida maxfiy axborot resurslari bilan ishlashni tashkil etish, kuzatishga va bildirmasdan eshitib olishga xamda xodimlarning yomon niyatli xarakatlarga qarshi kurashishi kiradi.
Zararli elektromagnit nurlanishdan va yo`naltirishlardan ximoya qilish xam faol xam passiv usullar bilan amalga oshiriladi. Ximoya qilishning faol usullari, yomon niyatli odam tomonidan ushlab olingan xabarlardan foydali axborotlarni qabul qilish va ajratib olishni murakkablashtiradigan, zararli elektromagnit nurlanishlar va yo`naltirilishlar kanallarida xalaqitlarni yaratishga qaratilgandir. Passiv usullar xavfli xabarni darajasining kamayishini yoki xabarlarning axborotlanganligini pasayishini ta`minlaydilar.
KT larini tuzilmasini ruxsat etilmagan o`zgartirishlardan ximoya qilish usul va uslublari KT larini ishlab chiqish va ishlatish bosqichlarida algoritmik, dasturli
47
va texnik tuzilmalarni ximoya qilish uchun mo`ljalangan. 2.2-rasmda axborot qurilmasini dasturiy texnikaviy vositalari keltirilgan.
48
Axborot qurilmasini dasturiy
texnikaviy vositalari
-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Qo`shimcha vositalar
|
|
|
|
|
|
|
|
Ichki vosita
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tarmoqlararo ekran
Ximoyalangan virtual
tarmoqni yaratish vositalari
Kirishni boshqarish va
autentifikatsiya vositalari
Ruxsatsiz kirishni aniqlash
va oldini olish vositalari
Ximoyalanishni taxlil
vositalari
Virusga qrshi ximoya
vositalari
Elektron pochta va WEB
trafiklarni taxlil qilish
Kriptografik vositalar
Ochiq kalitlar
infratuzilmasini yaratish
Xavfsizlikni boshqarish
vositalari
Dasturiy
vositalari
Operatsion
tizim
Ma`lumotlar
bazasini
boshqarish
Ilova
vositalari
Texnikaviy
vositalar
Kabel`
tarmog`ining
tuzilishi
Aktiv tarmoq va
telekommunikatsi
2.2-rasm. Axborot qurilmasini dasturiy texnikaviy vositalari
49
Do'stlaringiz bilan baham: |