Toshkent axborot texnologiyalari universiteti ganiev salim karimovich karimov madjit malikovich tashev komil axmatovich axborot xavfsizligi

GOST R 34.10
elektron raqamli imzoni shakllantirish va tekshirish 
algoritmi GOST R 34.10-94 raqamli standart hisoblanib, DSA algoritmiga 
o‘xshash ishlaydi. Lekin undan keyin GOST 34.10-2001 standarti ishlab chiqilib 
amalda 2011 yilgacha qo‘llanilib kelingan. 2012 yilda GOST 34.10-2012 standarti 
qabul qilingan va GOST 34.10-2001 bilan ikkalasi elliptik egri chiziqlar 
muammolariga asoslangan hisoblanadi.
Ushbu standartda elektron rachamli imzoni shakllantirish avvalgi 
algoritmlardagi kabi bo‘lib xeshlash funksiyasi sifatida GOST R 34.11-2012 
algoritmi qo‘llaniladi. Ushbu algoritmda elektron raqamli imzoni shakllantirish 
jarayoni va uni tekshirish jarayoni quyidagi rasmda keltirilgan (5.23 va 5.24-rasm).
Elektron raqamli imzoni shakllantirish
. M xabar ostiga qo‘yiladigan elektron 
raqamli imzoni olish uchun algoritm bo‘yicha quyidagi amallarni (qadamlarni) 
bajarish zarur:
1-qadam: xabarning xesh-funksiyasini hisoblanadi: m=H(M);
2-qadam: 
e
≡ 
m
(mod 
t
) ni hisoblanadi. Agar 
e
=
0
bo‘lsa, u holda 
e=1
ni 
aniqlanadi; 
3-qadam: 
ushbu 
0
tengsizlikni 
qanoatlantiruvchi 
tasodifiy 
(psevdotasodifiy) 
k
butun sonini generatsiya qilinadi;
4-qadam: elliptik egri chiziqning 
C=[k]N
nuqtasini hisoblanadi va
ni aniqlanadi, bu erda 
nuqtaning 
x
koordinatasi. Agar 
bo‘lsa, u holda 3-qadamga qaytiladi;
5-qadam: 
s
≡(
rd+ke
) (mod 
t
) ifodaning qiymatini hisoblanadi. Agar 
s
=0 
bo‘lsa, 3-qadamga qaytiladi;
6-qadam: 
r
va 
s
larni ERI sifatida chiqishga beriladi.
Ushbu jarayon uchun dastlabki (kirishdagi) ma’lumotlar M xabar va 
ERIning yopiq kaliti 
d
, chiqish natijasi bo‘lib esa, (
r
, 
s
) elektron raqamli imzo 
hisoblanadi.

---

134 
BOSHLANISHI
M xabardan xesh-qiymatni 
hisoblash
α Ni olish va 
е 
ni hisoblash
k
tasodifiy sonini hosil qilish 
С=kP
elliptik egri chiqiziq 
nuqtalarini hisoblash.
r
ni hisoblash
r = 0
s 
qiymatni hisoblash
s = 0
s 
va
 r 
qiymatlari bo’yicha 
raqamli imzoni hisoblash
TAMOM
Imzoni shakllantirish jarayoni
Ha
Yo’q
Ha
Yo’q
5.23-rasm. Elektron raqamli imzoni shakllantirish jarayoni.
Elektron raqamli imzoning haqiqiyligini tasdiqlash.
Olingan M xabar ostiga 
qo‘yilgan ERI haqiqiyligini tasdiqlash uchun algoritm bo‘yicha quyidagi amallarni 
(qadamlarni) bajarish zarur:
1-qadam: agar 
0 < r < t
, 
0
tengsizliklar bajarilsa, navbatdagi qadamga 
o‘tiladi, aks holda, “imzo haqiqiy emas” deb qabul qilinadi;
2-qadam: 
M
xabar bo‘yicha xesh-funksiyani hisoblanadi: m=H(M);
3-qadam: 
e
≡
m
(mod 
t
) ni hisoblang. Agar 
e
=
0
bo‘lsa, u holda 
e
=
1
ni 
aniqlanadi;
4-qadam: 
 
ifodaning qiymati hisoblanadi;

---

135 
5-qadam: ushbu 
ifodalar qiymatlari 
hisoblanadi; 
6-qadam: elliptik egri chiziqning 
nuqtasini hisoblanadi 
va
ni aniqlang, bu erda 
nuqtaning x koordinatasi.
7-qadam: agar 
R=r
tenglik bajarilsa, u holda “imzo haqiqiy”, aks holda 
“imzo haqiqiy emas” deb qabul qilinadi.
BOSHLANISHI
M xabardan xesh-qiymatni 
hisoblash
α Ni olish va 
е ni hisoblash
e 
ga teskari bo’lgan
 v 
ni 
hisoblash
С=kP
elliptik egri chiziq 
nuqtalarini hisoblash va u 
bo’yicha 
R 
ni hisoblash
0
0
Z1
va 
Z2
hisoblash
R = r
TAMOM
(Imzo haqiqiy)
Imzoni tekshirish jarayoni
Ha
Yo’q
Ha
Yoq
s va r 
qiymatlari bo’yicha 
raqamli imzoni hisoblash
TAMOM
(Imzo haqiqiy emas)
5.24-rasm. Elektron raqamli imzoni tekshirish jarayoni 
Ushbu jarayon uchun dastlabki ( kirishdagi) ma’lumotlar bo‘lib, imzolangan 

---

136 
M xabar, (
r, s
) elektron raqamli imzo va ERI ochiq kaliti, chiqish natijasi bo‘lib 
esa, mazkur ERI haqiqiyligi yoki haqiqiy emasligi haqidagi axborot hisoblanadi.