I.
KOMPYUTER OPERATSION TIZIMLARI
Dastlabgi operatsion tizimlar
Birinchi avlod (1940 yillardan 1950 yil boshlarigacha)
1940 yillarda birinchi marta paydo bo'lgan elektron kompyuterlar,
ular hech qanday operatsion tizimsiz yaratilgan. Barcha dasturlash
mutlaqo mashina tilida, ko'pincha mashinaning asosiy funktsiyalarini
boshqarish uchun plaginlarni ulash orqali amalga oshirildi. Ushbu avlod
davrida kompyuterlar odatda oddiy matematik hisoblarni hal qilish uchun
ishlatilgan, operatsion tizimlar shart emas edi.
Ikkinchi avlod (1955-1965)
Birinchi operatsion tizim 1950 yillarning boshlarida paydo
bo'lgan, u GMOS deb nomlangan va General Motors tomonidan IBM-
ning 701 mashinasi uchun yaratilgan. 1950-yillarda operatsion tizimlar
bitta oqimli partiyalarga ishlov berish tizimlari deb nomlangan, chunki
ma'lumotlar guruhlarga taqdim qilingan. Ushbu yangi mashinalar
mainframe deb nomlangan va ular katta kompyuter xonalarida
professional operatorlar tomonidan ishlatilgan. Ushbu mashinalarda
yuqori narx yorlig'i mavjud bo'lganligi sababli, ularni faqatgina davlat
idoralari yoki yirik korporatsiyalar sotib olishlari mumkin edi.
7
Uchinchi avlod (1965-1980)
1960-yillarning oxiriga kelib, operatsion tizimlar dizaynerlari
dasturiy ta'minot bir vaqtning o'zida bir nechta ishlarni bajarishi mumkin
bo'lgan dasturlarni ishlab chiqish imkoniyatiga ega bo'lishdi. Protsessor
deyarli 100 foiz ish bilan band bo'lishi kerak.
To'rtinchi avlod (1980 yildan hozirgi kun)
Operatsion tizimlarning to'rtinchi avlodi shaxsiy kompyuterlar
yaratilishini ko'rdilar. Garchi ushbu kompyuterlar uchinchi avlodda
ishlab chiqilgan mini-kompyuterlarga juda o'xshash bo'lsa-da, shaxsiy
kompyuterlar minicomputers narxining juda oz qismini tashkil etdi.
Shaxsiy kompyuter shu qadar arzon bo'lganki, yakka shaxsga shaxsiy
foydalanish uchun egalik qilish imkoniyatini yaratgan bo'lsa, mini
kompyuterlar hanuzgacha faqat korporatsiyalar sotib oladigan darajada
yuqori narxda bo'lgan kompyuterlarga ega bo'lishlari mumkin edi.
Shaxsiy kompyuterlarni yaratishda muhim omillardan biri Microsoft va
Windows operatsion tizimining tug'ilishi edi. Windows Operatsion tizimi
1975 yilda Pol Allen va Bill Geyts shaxsiy kompyuterlarni keyingi
bosqichga o'tkazish to'g'risida tasavvurga ega bo'lganida yaratilgan. Ular
1981 yilda MS-DOS-ni taqdim etdilar, ammo bu samarali bo'lishiga
qaramay, uning sirli buyruqlarini tushunishga harakat qilgan odamlar
8
uchun juda ko'p qiyinchiliklar tug'dirdi. Windows bugungi kunda
Windows 95, Windows 98, WIndows XP (hozirgi kunga qadar eng ko'p
ishlatiladigan
operatsion
tizim)
relizlari
bilan
tekonologiyada
ishlatiladigan eng katta operatsion tizim va eng yangi Windows 7
operatsion tizimiga aylandi. Apple 1980-yillarda yaratilgan boshqa yirik
operatsion tizim. Stiv Djobs, Apple asoschilaridan biri, Apple Macintosh-
ni yaratdi, bu juda qulay bo'lganligi sababli juda katta muvaffaqiyatga
erishdi. Keyingi yillarda Windows rivojlanishiga Macintosh ta'sir
ko'rsatdi va bu ikki kompaniya o'rtasida kuchli raqobatni yaratdi.
Bugungi kunda barcha elektron qurilmalarimiz kompyuterlarimiz va
smartfonlarimiz operatsion
tizimlarsiz ishlamaydi.
Texnologiya
rivojlanishi bilan operatsion tizimlar ham rivojlanmoqda.
9
Do'stlaringiz bilan baham: |