Toshkent axborot axborot lashtirish texnologiyalari

Simmetrik algoritmlarga asoslangan qat’iy autentifikatsiyalash Kerberos protokoli

Simmetrik algoritmlar asosida qurilgan autentifikatsiyalashning ish-lashi uchun tekshiruvchi va isbotlovchi ayni boshidan bitta maxfiy ka-litga ega bo‘lishlari zarur. Foydalanuvchilari ko‘p boMmagan yopiq tizimlar uchun foydalanuvchilaming har bir jufti maxfiy kalitni o‘zaro boMib olishlari mumkin. Simmetrik shifrlash texnologiyasini qoMlovchi katta taqsimlangan tizimlarda ishonchli server qatnashuvidagi autentifi-

katsiyalash protokollaridan foydalaniladi. Bu server bilan har bir taraf kalitni bilishligini o'rtoqlashishadi.
Ushbu yondashish sodda bo‘lib tuyulsada, aslida bunday autentifi­ katsiyalash protokolini ishlab chiqish murakkab va xavfsizlik nuqtai nazaridan shubhasiz emas.

Quyida shifrlashning simmetrik algoritmlariga asoslangan, ISO/IEC 9798-2da spetsifikatsiyalangan autentifikatsiyalash protocol-larining uchta misoli keltirilgan. Bu protokollar boMinuvchi maxfiy ka-litlami oldindan taqsimlanishini ko'zda tutadi. Autentifikatsiyalashning quyidagi variantlarini ko‘rib chiqamiz.

vaqt belgilaridan foydalanuvchi bir tomonlama autentifikat­ siyalash;

tasodifiy sonlardan foydalanuvchi bir tomonlama autentifikatsiya­

lash;

ikki tomonlama autentifikatsiyalash.

Bu variantlaming har birida foydalanuvchi maxfiy kalitni bilishini namoyish qilgan holda, o'zining haqiqiyligini isbotlaydi, chunki ushbu maxfiy kalit yordamida so‘rovlarni rasshifrovka qiladi. Autentifikatsiya­ lash jarayonida simmetrik shifrlashni qoMlashda uzatiladigan ma’lumotlaming yaxlitligini ta’minlash mexanizmini rasm bo‘lib qolgan usullar asosida amalga oshirish ham zarur.

Quyidagi belgilashlami kiritamiz:
Гд- qatnashuvchi A generatsiyalagan tasodifiy son;
rv- qatnashuvchi V generatsiyalagan tasodifiy son;
tA- qatnashuvchi A generatsiyalagan vaqt belgisi;
EK- kalit Kda simmetrik shifrlash (kalit K oldindan A	^ V
o'rtasida taqsimlanishi shart).
Vaqt belgilariga asoslangan bir tomonlama autentifikatsiyalash:
A ^B :E K (tA, B)	( 1)

Ushbu xabarni olib rasshifrovka qilganidan so‘ng qatnashuvchi V vaqt metkasi tA haqiqiy ekanligiga va xabarda ko'rsatilgan identifikator o'ziniki bilan mos kelishiga ishonch hosil qiladi. Ushbu xabarni qayta-dan uzatishni oldini olish kalitni bilmasdan turib vaqt metkasi tA ni va indentifikator Vni o‘zgartirish mumkin emasligiga asoslanadi.


Tasodifiy sonlardan foydalanishga asoslangan bir tomonlama au-

tenti-fikalsiyalash: