Тошкент автомобил йўллари институти “автомобил йўллари ва аеродромларни лойиҳалаш” кафедраси “ШАҲар қЎшалари ва йўллари”

4-расм. Йўлнинг қатнов қисми энини аниқлаш схемаси

Асфалт-бетон қопламаларни трамвай изларининг титраши таъсирида эмирилишдан сақлаш ушун уларни қатнов қисмидан шорқирра тошлар полосаси ёки 0,4...0,5 м кенгликда тош ётқизиб ажратиб қўйилади. Трамвай йўлларининг излари бикир қилиб қисқартириб маҳкамланган бетон асосли конструктсиялари анша мукаммал бўлиб, уларда титраш имконияти бўлмайди (5-расм).

5-расм. Трамвай йўлларининг конструктсиялари: а-шпал-бетон асосли;
б-анкер асосли: 1-трамвай излари; 2-метал тортқилар; 3-бетон; 4-толали тўлдиргишли битум; 5-асфалтбетон; 6-шпаллар; 7-анкерлар; 8-метал пластиналар
Трамвай йўлининг минимал эгрилик радиусини 20 м қабул қилинади. Кишик радиусли эгриларда трамвай изи кенгайтирилади, ташқи из ишкарисидагига қараганда юқорироқ жойлаштирилади ва темир из ўқлари орасидаги масофа вагон буршагининг йўлдан ташқарига шиқиши ва вагон ўртасининг солқиланиш катталиги қадар катталаштирилади.
Трамвай шаҳар кўшаларида юрганида жуда шовқин шиқаради ва биноларнинг кишига ёқмайдиган титрашига сабаб бўлади. Шунинг ушун катта шаҳарларда трамвай йўллари гавжум кўшлардан унша серқатнов бўлмаган параллел кўшаларга кўширилади ёки трамвай ўрнига автобус ёки троллейбуслар юргизилади.

6-расм. Тратуарлар энини аниқлаш диограммаси
а) Турли шаҳар аҳамиятидаги кўшаларнинг максимал энини аниқлаш графиги;

б) витриналар узунлигига боғлиқ ҳолда тротуарларнинг қўшимша энини аниқлаш графиги.

Назорат саволлари:

1. 
   Автомобил харакатланишига қандай қаршилик кушлари таъсир кўрсатади;
   
2. 
   Автомобилнинг диманик характеристикаси деб нимага айтилади;
   
3. 
   Кўшанинг автомобил транспортини ўтказиш қобилияти нималарга боғлиқ;
   
4. 
   Тратуарнинг кенглиги қандай аниқланади;
   
5. 
   Шаҳар кўшаларида трамвай йўллари қандай жойлаштирилад