Toshkent avtomabil yo’llarini loyixalash,qurish vaekspluatatsiya instituti



Download 348,33 Kb.
Sana26.02.2022
Hajmi348,33 Kb.
#467444
Bog'liq
energiya

Farg’ona viloyati O'zbekiston tumani 35-umumiy o’rta ta’lim maktabi Fizika fani o’qituvchisi Madvaliyeva Zuhraxonning 6-sinflarda,,ENERGIYA TURLARI. QUVVAT’’ mavzusida tayyorlagan TAQDIMOTI

1.Tashkiliy qism:

1.Tashkiliy qism:

Salomlashish,

Darsga tayyorgarlikni tekshirish,

Davomat aniqlash,

Yangiliklar bilan tanishish.

2.O’tgan mavzu:

2.O’tgan mavzu:

Energiya deb nimaga aytiladi?

Energiya qanday birlikda o’lchanadi?

Mexanik ish deb nimaga aytiladi?

Mexanik ish qanday birlikda o’lchanadi?

Mexanik ish formulasi qanday?


Energiya deb nimaga aytiladi?
Mexanik ish deb nimaga aytiladi?
Energiya qanday birlikda o’lchanadi?
Mexanik ish formulasi qanday?
Jismni 5N kuch ta’sirida 2m ga surganda qancha ish bajarilgan?
Energiya.
Energiy so’zi yunoncha ,,faollik’’ degan ma’noni anglatadi.
Energiya –jismlarning ish bajara olish qobilyatini harakterlaydi.
Bu nima degani? Buni hayotiy misol tariqasida tushinamiz. Agar sizning qorningiz och bo’lsa hech bir ishni bajara olmaysiz, hatto o’rningizdan ham tura olmaysiz,ya’ni sizning energiyangiz bo’lmaydi. Yoki ,,bo’sh qop tik turmas’’ degan maqolni ham eshitgansiz.Haqiqatdan ham e’tibor beradigan bo’lsak qopning ichiga biror narsa solmasak u hech qachon tik turmaydi.Yana bir misol mashinalar ham binzin yoki gaz bo’lmasa joyidan bir metr ham siljiy olmaydi.Buning sababi ham mashinananing energiya manbayi o’sha biz aytgan binzin yoki gaz bo’ladi. Energiyaning birligi qilib XBS da [1 J] (1joul) deb qabul qilingan.
Mexanik ish.
Yerda turgan jismga F kuch ta'sir etganda u shu kuch yo'nalishida to‘g‘ri chiziq bo‘ylab S masofaga ko‘chsa, A mexanik ish bajariladi deyiladi.
Ya’ni unga ko’ra formula quyidagicha:
A=FS.
Mexanik ish deb kuch va shu kuch yo’nalishida jism bosib o’tgan yo’lning ko’paytmasiga aytiladi.
Bu yerda: A-mexanik ish, F-ta’sir kuchi,
S-bosib o’tilgan yo’l.
Mexanik ish birligi sifatida ingliz fizigi Jeyms Joul sharafiga [1J] (1joul) qabul qilingan.

3.Mavzu:Energiya turlari. Quvvat. Reja: 1.Kinetik energiya. 2.Potensial energiya. 3.Quvvat.

Tushunchalar tahlili

POTENSIAL ENERGIYA

POTENSIAL ENERGIYA

Mehanik energiya 2 turga bo’linadi: potensial va kinetik energiyaga.

Bolg'a bilan mix qoqish misolida bolg'ani qancha yuqoriga ko'tarib mixni ursak, taxtaga shuncha chuqurroq kirishini bilamiz. Demak, bolg'aning ish bajara olish qobiliyati, ya'ni energiyasi uning vaziyatiga bog'liq bo'lar ekan.

Jismlarning vaziyati tufayli ega bo'lgan energiyasi potensial energiya deb ataladi.

Berilgan misolda bolg'aning bajargan ishi A=Ph ga teng. Bu ish bolg'aning energiyasi hisobiga bajarilganligi uchun unung potensial energiyasi E = Ph yoki

Ep = mgh

KINETIK ENERGIYA

KINETIK ENERGIYA

Kinetik energiya deb jismning xarakati tufayli olgan enegriyasiga aytiladi.Ya’ni jismlarning tezligi tufayli mavjud bo’ladi.

Jism massasi va tezligi kvadrati ko‘paytmasining yarmisi bilan o’lchanadigan fizik kattalik jismning kinetik energiyasi deyi­ladi. Kinetik energiya jism harakatining miqdoriy o‘lchovidir.

E=m

 

 

  •  

Mexanik energiya
Kinetik energiya:
Jismlarning tezlik energiyasi
Potensial energiya: Jismlarning holat energiyasi
E=m
1(J) (joul)
1(J) (joul)
E=mgh

Aynan bir xil ishni bajarish uchun turlicha vaqt kerak bo'lishi mumkin.

Aynan bir xil ishni bajarish uchun turlicha vaqt kerak bo'lishi mumkin.

Masalan, 10 000 ta g'ishtni 300 m ga tashish uchun ikki kishi kuni bilan ishlashi kerak bo'lsa, mashinada bu ishni bir necha minutda bajarish mumkin. Ishni tez yoki sekin bajarilishini ko'rsatadigan kattalik sifatida quvvat tushunchasini kiritamiz. Quvvat deganda vaqt birligi ichida (1 sekundda) bajarilgan ish tushuniladi..

Quvvatni N bilan belgilasak, uni topish uchun bajarilgan ishni, shu ishni bajarish uchun ketgan vaqtga bo'lish kerak.

N=N – quvvat, A – ish, t – vaqt.

Quvvatning o’lchov birligi sifatida Vatt qabul qilingan. Bu birlik birinchi bo'lib bug' mashinasini o'ylab topgan ingliz ixtirochisi J. Vatt (Uatt) sharafiga qo'yilgan.

Kundalik turmushda avtomobil dvigatellarining quvvatini ot kuchi (o.k.) deb ataladigan birlikda ham o'lchashadi. Bu birlik bilan mashina motorining quvvati yuk tortuvchi otning kuchi bilan solishtiriladi.

1 o.k. = 735,5 Vt.

  •  

4.Yangi mavzuni mustahkamlash.

4.Yangi mavzuni mustahkamlash.

1) 20m balandlikda ushlab turilgan 2kg massali jismning potensial energiyasini toping.

2) 10m balandlikda ushlab turilgan 4kg massali jismning potensial energiyasini toping.

3) Velosipetda 80kg massali odam 2m\s tezlik bilan harakatlanmoqda. Odamning kinetik energiyasini toping.

4) Velosipetda 60kg massali odam 3m\s tezlik bilan arakatlanmoqda. Odamning kinetik energiyasini toping.

5) Quvvati 800W bo’lgan mashina 1600J ish bajarishi uchun qancha vaqt kerak bo’ladi?

6) Quvvati 900W bo’lgan mashina 2700J ish bajarishi uchun qancha vaqt kerak bo’ladi?

5.Yakuniy qism.

5.Yakuniy qism.

Darsda faol qatnashgan o’quvchilarni rag’batlantirish,

Uyga vazifa berish: 8-mashq

E’TIBORINGIZ UCHUN

RAHMAT…


Download 348,33 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish