Toshkent arxitektura va qurilish universiteti bino va inshootlar qurilishi fakulteti bino va inshoatlarni loyihalash kafedrasi qurilish sohasidagi meyoriy xujjatlat fanidan tayyorlagan prezintatsiya

Ish joyi-bu maydon, uning chegarasida ishchilar harakatlanadi, u yerda turli ashyolar, yarimfabrikatlar, mahsulotlar, asbobuskunalar va moslamalar joylashadi.

Bitta ishchiga yoki zvenoga ajratilgan ish joyga bo'linma deyiladi.

Brigadalarga ajratilgan ish joyiga qamrov deyiladi.

Mexanizatsiyalashgan jarayon deb jarayonlarni alohida mashina va mexanizrnlar bilan bajarilishiga aytiladi.

Majmuali mexanizatsiyalashganiga majmuali mashina va mexanizmlar bilan bajariladigan jarayonlar kiradi.

• Yarim avtomatlashtirilgan jarayonlar-jarayonlarning bir qismi ishchilarsiz bajariladiganidir.
• A vtomatIashtirilgan jarayonlar-ishchilar qatnashmasdan bajariladigan jarayonlardir, (masalan, avtomatik ravishda qorishmalar tayyorlash).
• Qurilish jarayonlarini jadallashtirish deganda mehnat unumdorligini oshirish, qurilish jarayonlarini bajarish vaqtini qisqartirish, ashyolar va texnik resurslarni qurilish mahsulot sifatiga ziyon yetkazmay iqtisodlash jarayonlari tushuniladi.

• Obyektlar ya komplekslaming, shu jumladan, vodoprovod va kanalizatsiyaga oid obyektlarining qurilishi 2 xiI usulda amalga oshiriladi. Birinchisi -pudrat usuli bo'lsa, ikkinchisi -xo'jalik usulidir.
• Pudrat usulida qurilish-montaj ishlari qurilish tashkilotlarining kuchlari va vositalari bilan buyurtmachi va pudratchi tashkilotlar o'rtasida tuziladigan pudrat shartnomasi asosida bajariladi.
• Xo'jalik usulida esa ishlar foydalanuvehi yoki qayta ta'mirlovchi tashkilotlaming o'z kuchlari bilan bajariladi.
• Ayrim hollarda aralash usuldan ham foydalaniladi. Bunda bir qism ishlar pudrat shartnomasi asosida olib borilsa, bir qismi qurilish qiluvchi tashkilotning o'z kuehi bilan bajariladi.

• Hozirgi vaqtda pudrat uslubi bilan barcha qurilish-montaj ishlarining 85-90 % bajarilmoqda.
• Pudrat usuli. Pudrat usulida qurilish jarayonida tegishli vakolat va majburiyatlarga ega bo'lgan 3 ta tomon vakillari ishtirok etadilar: buyurtmachi, bosh pudratchi va yordamchi pudratchi tashkilotlar.
• Buyurtmachi sifatida yangi obyekt va komplekslar qurilishida quriluvchi korxonaning direksiyasi chiqsa, ishlab turgan korxonada obyektlarni qurganda buyurtmachi bo'lib ish korxonaning kapital qurilish bo'limlari yoki boshqarmalari chi qadi.
• Bosh pudratchi sifatida odatda umumqurilish trestlari, yordamchi pudratga tashkilotlar sifatida esa ko'proq ixtisoslashgan montajchi va ishlatuvchi sozlovchi tashkilotlar chiqadilar.

• Bosh pudratchi buyurtmachi oldida o'zi va yordamchi pudratchi tomonidan bajarilgan barcha ishlarning bajarilishi uchun javob beradi, yordamchi pudratchi esa bosh pudratchi oldida faqat yordamchi pudrat shartnomasida ko'rsatilgan ishlarning turlari uchungina javob beradi.
• Buyurtmachi, bosh pudratchi yoki yordamchi pudratchi tomonidan shartnomaviy majburiyatlar buzilganida ular amaldagi qonunlarga ko'ra moddiy javobgarlikka tortiladilar.

• Xo'jalik usuli - xo'jalik usulida qurilish-montaj ishlari qurilish qiluvchi tashkilotlarning o'z kuchlari va vositalari bilan bajariladi. Ushbu usulda ishlarni bajarish uchun maxsus qurilish va qurilishta'mirlash tashkilotlari, uchastkalari yoki sexlari tashkil qilinadi. Ishlarni ushbu usulda tashkil qilganda buyurtmachi kerakli ishlarni qisqa muddatlarda b~arish imkoniyatiga ega bo'ladi, masalani hal qilishda tezkorlikka erishlladi. Ushbu usulda ishlaydigan qurilish va qurilish-ta'mirlash tashkilotlari kerakli qurilish mexanizmlari va malakali quruvchi kadrlar bilan ta'minlanadi.