Toshkent arxitektura qurilish

Omillar
Hududlar
Qulay	Noqulay	Yaroqsiz
Hudud yuzasining nishabligi	Yer sirtining nishabligi 0,5-8%	Nishabligi 0,5% dan kichik va 8% dan 15%	Nishabligi 15% dan katta.
Zamin asosiga ta‘sir qiluvchi me‘yoriy bosim.	Bino va inshootlarning oddiy poydevoridan ta‘sir etuvchi hisoblangan qarshilik 1,5*10^5 Pa	Poydevorning kuchaytirilgan turi qo‗llaniladi, uning hisobiy qarshiligi 1.0 dan 1.5*10^5 Pa.	Murakkab turdagi poydevor qo‗llaniladi, uning hisobiy qarshiligi 1.0*10^5 Pa dan kichik.
Gidrogeologik sharoit	Bosimsiz suv qatlamlari yer yuzasidan 3 metrdan chuqurroqda yotadi, sizot suv sathini pasaytirish talab qilinmaydi.	Bosimsiz suv qatlamlari 1-3 metrda yotadi. Sizot suv sathini pasaytirish va murakkab muhandislik tadbirlarini qo‗llash lozim.	Suvli qatlam 1 metr chuqurlikda yotadi.
Suv bosishi va uning qaytarilishi	Hududni suv bosmaydi yoki 100 yilda bir marta bosish ehtimoli bor (1%).	100 yilda va 25 yilda (4 %) suv bosish ehtimoli bor.	Har 25 yilda 4 % va oldinroq suv bosish ehtimoli bor. To‗g‗onlar buzilishi, falokatli suv bosishlar sodir etilishi mumkin.
Jarliklar	Soni ko‗p bo‗lmagan va yassi qirg‗oqli, chuqurligi 3 metrdan ortiq bo‗lmagan.	Harakatdan to‗xtagan va chuqurligi 10 m gacha jarlik paydo bo‗lishi sekinlashgan.	Jarlik juda tez paydo bo‗ladi. Chuqurliklari 10 metrdan ortiq.
Ko‗chkilar	Ko‗chkilar mavjud emas.	Alohida ko‗chishlar bor, mustahkamlash lozim.	Ko‗plab ko‗chkilar mavjud, mustahkamlashni talab qiladi.
Karst	Karst mavjud emas.	Karst holati to‗xtagan.	Chuqurligi 10 metr va undan ziyod bo‗lgan ko‗plab karstlar mavjud.
Tuproq va zaminning morfologik xususiyat lari	Turli xil qora va qizil tusli tuproq, yengil va o‗rtacha bo‗zsimon soz tuproq hamda qumloq.	Kam miqdorda sho‗rxok va ishqorli qum, o‗rtacha og‗ir va og‗ir gil hamda bo‗zsimon soz tuproq, qumoq tuproq.	Sho‗r tuproq, madaniy qatlamsiz, qoyali qatlam va radioaktiv moddalari mavjud.
Quyosh nuri tushishi (insolyatsiya)	Yil davomida quyosh nuri me‘yorida tushadi.	Quyosh tushish davomiyligi me‘yorining yarmidan ko‗pi soyaliklarni tashkil etadi.	Yil davomida quyosh nuri tushmaydi.
Hudud yuzasining qiyaligi	10 % gacha.	10 dan - 30 % gacha.	30 % dan ko‗p.

– jadval Hududning tabiiy sharoitiga qarab uning qurilish uchun yaroqlilik me‟yorlari

Muhandislik chora-tadbirlari qurilish boshlanishidan oldin amalga oshiriladi, bunda atrof-muhit holatini saqlab qolish maqsadida qo‗llaniladigan inshootlar, me‘morchilik va bosh reja g‗oyalari talablariga javob berishi inobatga olinadi. Bunda turli qiyaliklarni shakllantirishda vertikal rejalashtirish, tirgak devorlar, zinapoya, pandus va boshqa turdagi muhandislik obodonlashtirish elementlari qo‗llanilishi asosida ko‗kalamzorlashtirish ishlari olib boriladi. Muhandislik tayyorgarlik ishlari quyidagicha amalga oshiriladi:

1. 
   yer qazuvchi, suruvchi mashinalar va gidromexanizatsiya yordamida tuproqni surish, o‗ra va chuqurlarni to‗ldirish, tepaliklarni tekislash;
   
2. 
   ochiq yoki yopiq (yashirin) shakldagi oqova suvlarni qochirish tizimini qo‗llash;
   

v) sug‗orish tizimini tashkil etish;
g) sizot suv sathini pasaytiruvchi drenaj tizimini qo‗llash;

4. 
   relefning o‗zgarmasligini ta‘minlovchi va boshqa maqsadlarda foydalanuvchi inshootlarni qurish (tirgak devorlar, damba va hokazolar);
   
5. 
   turli xil tabiiy va sun‘iy qiyaliklarni mustahkamlash.
   

2. Tabiiy sharoitlar

Har bir shaharning o‗ziga xos tabiiy shart-sharoitlari mavjud. Ushbu shart- sharoitlar jihatdan yaqin bo‗lgan hududlarda ham ular bir-biriga o‗xshamaydi. Shu sababdan shaharlarning tabiiy shart-sharoitlari umumlashtirilgan holda baholanib, keyin ulardan foydalanish yo‗llari izlab ko‗riladi.