Toshkent arxitektura qurilish

2.14-rasm. Ko„cha ko„ndalang profil kesimlar:
a, b, v – markazdan ikki yonga berilgan nishablik; g, d – shunday, bir tomonlama nishablik; h – bort toshining balandligi; i_n, i_n¹ – ko‘ndalang nishabliklar.

Qabariq shaklli profillar haydovchi uchun yo‗lning oldingi qismini ko‗rishni qiyinlashtiradi. Botiq siniqlarda esa markazdan qochma kuch ta‘sirida avtomobil ressorlarida zo‗riqish paydo bo‗lib, ularga og‗irlik tushadi.

Harakatning xavfsizligini ta‘minlash uchun yetarli masofada to‗g‗ri loyiha chizig‗i orqali egri chiziqlar (qovariq yoki botiq) birlashtiriladi. Uning radiusi belgilangan harakat tezligiga bog‗liq. Yo‗l harakati uchun qanchalik katta tezlik belgilangan bo‗lsa, egrilik radiusi shunchalik katta bo‗lishi lozim (2.15 va 2.16- rasmlar).



2.15-rasm. Vertikal egrilikning hisobiy shakli:
OS- egrilik radiusi; i_1, i₂ – maydonlarning qo‘shilish joyidagi bo‘ylama qiyalik.


Uzluksiz tezlikdagi yo‗lning 400 metrlikdan katta bo‗lgan egrilik radiusini ifodalashning imkoniyati bo‗lmagan taqdirda viraj usuli qo‗llaniladi. Viraj – bu ko‗cha qatnov qismining bir tomonga qiyalik shaklida markazga qarab yo‗naltirilgan gorizontal egrilik tushuniladi (2.16 - rasm). Ko‗chaning ushbu qismi ikki tomonga yo‗naltirilgan qiyalik o‗rniga bir tomonga yo‗naltirilgan qiyalikka o‗tkazish joyida amalga oshiriladi. Bunda ko‗chadagi hisobiy tezlik 2 dan 6% gacha, ko‗cha qoplamasining muzlashini inobatga olib, qiyalik 4% dan oshmasligi belgilab qo‗yiladi.

2.16- rasm. Ko„chaning bo„rilish qismidagi vertikal rejalashtirish:

n ,

n
a - reja; b – aksonometriya; i ¹ i ¹¹ – bo‘rilishdagi ko‘ndalang nishablik;
V va ΔV – ko‘chaning eniga nisbatan kengayishi.
Ko‗chaning tekislik qismida, ya‘ni qiyaliksiz sharioitda (0.004 dan kam bo‗lganda) ko‗chaning qatnov qismi arra shakldagi profil usul bo‗yicha rejalashtiriladi (2.17 - rasm).

2.17-rasm. Ko„cha profilini arra shaklidagi profil usulida vertikal rejalashtirishning bir turdagi ko„rinishi:

1. 
   bort toshining usti; 2- yomg‘ir suvini qabul qilish qudug‘i; 3-yo‘l qoplamasi; 4-suv ayirg‘ich nuqta.