Toshkent arxitektura qurilish instituti

10.6- rasm.  Tomyopma bloklarini konveyerdan o‘rnatkichga uzatish sxemasi: 
a – yiriklashtirilgan blokni konveyerdan pastki o‘rnatkichga uzatish; b – blokni  stroplarga 
ilish; 1 – tayyor tomyopma blok montaj zonasiga uzatishdan oldin; 2 – blokni o‘rnatkichga 
ko‘chirib o‘tkazish; 3 – blokni prolyot bo‘ylab o‘rnatish joyiga uzatish. 
 
Bloklarni  konveyer  aravachasidan  ko‘tarish  balkali  tirgakli-traversa 
yordamida  kran  bilan  amalga  oshiriladi.  Blok  ikki  tarmoqli  stroplar  bilan 
boshmoqlardan ilinadi, boshmoqlar stropilaosti fermasini yuqoridagi belbog‘iga 
boltlar  bilan  mahkamlangan  bo‘ladi  (10.6-rasm).    To‘liq  tayyor  tomyopmasi 
bloklarini montajini asosiy sxemalarini tushuntiramiz. 
1.  Tomyopma  bloklari  konveyerda  yiriklashtirilib,  konveyer  relslari 
bo‘ylab montaj qilinadigan  oraliqqa uzatiladi. Aravachadan blok montaj krani 
bilan  ko‘tariladi,  o‘rnatkichga  ko‘chirilib  urnashtiriladi,  o‘rnatkich  kranosti 
to‘sinlaridagi  temir  yo‘l  bo‘ylab  xarakatlanib  o‘rnatish  joyiga  keladi  va 
ustunning  tayanch  maydonchalariga  o‘rnatiladi  (10.7-rasm).  Blok  loyihaviy 
holatiga  o‘rnatkichning  domkrat uskunalari yordamida tushiriladi.  
O‘rnatkich ko‘prik kranga uxshash, unga o‘rnatilgan tomyopma blokini 
vertikal  ko‘chiradigan  domkratlar  bilan  jihozlangan  fazoviy  konstruksiyadan 
iborat  (10.8-rasm).  O‘rnatkichdagi    to‘rt  domkratga  ustunlardan  yuqoriroqda  

---

124 
 
o‘rnatilgan  blok  oraliq  bo‘ylab  ko‘chirilib    hamma  domkratlarni  bir  maromda 
ishlashida  ish  joyiga  tushiriladi.  Blok  ustunlar  boshiga  tushirilib  oldin  montaj 
qilingan  bloklar  bilan  birlashtiriladi.  O‘rnatkichning  konstruksiyasi 
urnatiladigan blokni plandagi holatini to‘g‘rilash va tekislashni ham bajarishga 
imkon  beradi.  Bo‘shagan  o‘rnatkich  navbatdagi  blokni  qabul  qilish  uchun 
oraliqni  yon  chetiga  qaytib  boradi.  Oraliqni  oxirgi  yacheykasidan  o‘rnatkich 
kran yordamida qushni oraliqqa ko‘chiriladi, oxirgi chetki blok bevosita montaj 
krani  yordamida  o‘rnatiladi.  Bu  bloklarni  ko‘chirishni  eng  keng  tarqalgan 
variantidir.  Pastroq  o‘rnatkichga  o‘rnatilgan  massasi  30...45  t  tomyopma 
bloklarini loyiha holatiga chig‘ir yordamida ko‘chiriladi.