Toshkent arxitektura qurilish instituti

 
10.3.4. Blokli montaj qilish usullari 
 
Konveyerli yig‘ish va yirik blokli montaj har-xil usullar bilan bajarilib  
bo‘lib, konveyer liniyasini joylashishi va ishlatilayotgan asbob-uskunalar bilan 
farqlanadi.  To‘liq  tayyor  bo‘lgan  blok  uzatadigan  aravacha  yordamida 
konveyerga  ko‘ndalang  yo‘l  bo‘ylab  uzatiladi  va  elektr  chig‘irlari  yordamida 
siljitilib suriladi.  

---

122 
 
Yuk  ko‘tarish-tashish  transport  mexanizmlarlari  bilan  bloklarni  oraliq 
bo‘ylab, o‘rnatish joyigacha tashishga quyidagi faktorlar ta’sir etadi:  
• 
blok massasi; 
• 
binoning yer ostki qismining barpo etish davridagi texnologik  
uskunalar  poydevorlarining,  kommunikatsiyalarini  ko‘pligi,  va  ularni  
barpo etish usullari va boshqalar (ochiq yoki yopiq). 
Shu  asosiy  mezonlardan  kelib  chiqqan  holda  bloklarni  konveyerdan 
ko‘chirishni ikkita asosiy sxemasi ishlab chiqilgan: 
• 
blok  yukko‘taruvchi  –transport  mexanizmlari,  uskunalar  va 
konstruksiyalar  yordamida  o‘rnatiladigan  joyiga  yerdagi  yo‘llar  orqali 
ko‘chirilib va u yerda ko‘tarilib loyiha holatiga o‘rnatiladi; 
• 
blok  konveyerdan  ko‘tarilib,  bino  karkasining  yuk  ko‘taruvchi 
konstruksiyalari  –  kranosti  to‘sinlari  yoki  stropilaosti  fermalariga  tushirilib  va 
loyiha holatiga surilib ko‘chiriladi. 
Tayyor  bloklarni  oraliq  bo‘ylab  ko‘chirishni  quyidagi  usullari  ishlab 
chiqilgan va qo‘llaniladi: 
•  kranosti  to‘sinlari  usti  bo‘ylab  harakatlanadigan  past  bo‘yli 
o‘rnatgichlar bilan; 
•  o‘ch oraliqni o‘rtasida  relsli  yo‘llarda harakat qiluvchi  og‘ir  minorali 
kran yoki og‘ir yuk ko‘taruvchi o‘ziyurar gusenitsali kran bilan; 
• maxsus yuk ko‘taruvchi konstruksiya bilan; 
•  har  bir  oraliqda  o‘zining  rels  yo‘llarida  harakatlanidigan  baland 
o‘rnatuvchilar bilan; 
• pnevmog‘ildirakli baland o‘rnatuvchi yordamida; 
•  oldindan  montaj  qilingan  stropilaosti  to‘sini  yoki  ferma  bo‘yicha 
harakatlanadigan past bo‘yli o‘rnatgichlar bilan; 
•  bloklarni  o‘ch  oraliqda  o‘rnatuvchisiz  montaj  qiladigan  keng  oraliqli 
chorpoyali kran bilan. 

---

123