Toshkent arxitektura qurilish instituti

O‘rta  turdagi  binolar  montaji.  Bunday  binolarga  prokat  stanlar, 
blyuminglar (temir yoyadigan katta mashina), slyabinglar (prokat stanlarini bir 
turi), tayyorlov omborlari va boshqalar kiradi. Qurilish montaj ishlari ikki usulda 
olib  boriladi – ochiq  va  yopiq. Usul  tanlanishi   ko‘p  faktorlarga bog‘liq: bino 
karkasining  konstruksiyasi,  kerakli  montaj  mexanizmlari  va  poydevorlarni 
qurish  va  ularga  texnologik  jihozlarni  urnatish  montaji  uchun  kerakli  ish 
hajmlarini mavjudligi. 
Ochiq usulda avval uskuna va konstruksiyalarning poydevorlarini barpo 
etish  bo‘yicha  xamma  ishlar  bajariladi,  shuningdek  xamma  yerosti 
kommunikatsiya  ishlari, yerto‘la,  tunnellar,  boshqa barcha  nolinchi  sikl  ishlari 

---

109 
 
bajariladi.  Bu  ishlarni  xammasi  tugagach  bino  karkasini  montaj  qilishga 
kirishiladi.  
Bu  usul  ishlarni  parallel  bajarilishini    tashkil
 
etishda
 
yuqori  aniqlikni  
talab  qiladi,  chunki  uskunalar  ostida  turli  xil  ko‘p  sonli  yig‘ma  va  monolit 
poydevorlarning mavjudligi, yerto‘lalarni borligi , pol sathi balandligining farqi, 
ayrim  hollarda  oraliqlarda  montaj  mexanizmlarini  nafaqat  o‘rnatish  hatto 
ko‘chish  imkonini  bermaydi.  Ammo  ochiq  usulda  keng  front  bo‘ylab  ko‘p 
hajmli  yer  ishlarini,  bino  konstruksiyalari  va  texnologik  uskunalar  osti 
poydevorlarini  barpo  etishni,  barcha  muhandislik  kommunikatsiyalarini   
o‘rnatishlarni bajarish mumkin.  
 
Yopiq  usulda  dastlab  binoning  karkasi  barpo  etiladi,  yer  ishlaridan 
boshlab, karkas ostiga  monolit va yig‘ma poydevorlarni barpo etilib, binoning 
barcha yer usti konstruksiyalarini montaj qilinadi, tomyopma konstruksiyalari va 
tomqoplamalarini  barpo  etish  ishlari  bajariladi.  Yuqoridagi  ishlar  bajarilab 
bo‘lingandan so‘ng, kotlovanni  qazib, texnologik uskunalarning poydevorlarini 
betonlash uchun imkoniyat paydo bo‘ladi.  
Bu usulda ishni tashkil etishda  montaj mexanizmlarini ishlashi va bino 
karkasini  montaji  uchun    yaxshi  sharoitlar  yaratiladi.  Ammo  qurilish 
tashkilotlari o‘z ishlarini ikkita bosqichda  olib borishiga to‘g‘ri keladi – avval 
yer  ishlari  va  binoni  karkasi  ostiga  poydevorlar  barpo  etish,  so‘ngra  xuddi 
shunday ishlar  texnologik uskunalar uchun amalga oshiriladi.  
 

---

110