Toshkent arxitektura qurilish instituti

Ochiq    usulni  mohiyati  shundaki  birinchi  bo‘lib,  qamrovdagi  yer 
ostidagi barcha ishlar, ya’ni binoning yer ostki qismlari barpo etiladi, keyin esa 
binoning yerdan yuqori qismidagi konstruksiyalar, texnologik uskunalar quvur 
o‘tqazish va barcha pardozlash ishlari amalga oshiriladi. Yer osti sikli tarkibiga 
barcha  yer osti  konstruksiyalarini  qurish ya’ni  –  bino  va uskunalar poydevori, 
yerto‘la  qavatlararo  yopmalari  bilan,  kommunikatsiyalarni  utqazish  va  qayta 
ko‘mish,  yerto‘lasiz  binolarda  pol  osti  to‘shamasini  yaratish  kiradi.  Pol  osti 
to‘shamasi  bilan  yer  osti  siklidagi  ishlar  to‘gagandan  so‘ng,  qolgan  maydon 
tekislanishi kerak. Birinchi navbatda hamma yer ostki sikldagi ishlarni bajarish, 
bino  va  inshootlarning  yerdan  yuqoridagi  qismlarini  samarali  montaj  qilishni 
ta’minlaydi  va  qurilishni  industrial  uslublarda  olib  borishning  shartlaridan 
biridir.  Ammo binoning hajmiy-rejaviy, texnologik yechimlariga bog‘liq holda 
va  qurilish  sharoitini  xisobga  olganda  boshqa  usullar  ham  samarali  bo‘lishi 
mumkin. 
Yopiq  usulda  xar  bir  montaj  uchastkasida  oldin  yer  ishlari  va  faqat 
binoning  tagidagi  poydevorlar  o‘rnatiladi,  so‘ngra  karkas  montaj  qilinadi. 
Montaj  ishlari  tugallangandan  keyin  bino  karkasini  ichida  kotlovan  qazilib, 
texnologik  uskunalar,  ichiga  o‘rnatiladigan  konstruksiyalar  (etajerkalar)  va 
texnologik  uskunalar  uchun  poydevorlar  va  barcha  yer  osti  inshootlari  barpo 
etiladi.  Faqat  bulardan  keyin  etajerkalar  konstruksiyalari    va  texnologik 
uskunalar  montaji,  quvur  o‘tqazish  ishlari  hamda  barcha  pardozlash  ishlari 
bajariladi.  Yopiq  usulni  bino  texnologik  uskunalarining  poydevorlari  oraliqda 
ko‘p maydonni egallaganda va rivojlangan yerosti kommunikatsiyalari xujaligi 
tarmog‘ini barpo etish zaruriyatida   qo‘llash oqilona xisoblanadi.  Bu kranlarni 
harakatlanishini  qiyinlashtirib,  qushimcha  yo‘l  xarajatlarini  talab  etadi.  Yopiq 

---

101 
 
usul ishlarni bo‘linishiga , keng manevrga va kam  foydalanish xarajatiga ega 
o‘ziyurar  kranlarni  qo‘llanilishi  bilan  minorali  kran  qo‘llaniladigan  ochiq 
usuldan  farqlanadi.  Bunda  ko‘p  ishlar  tom  yopilgandan  so‘ng  bajariladi,  bu 
yog‘ingarchilik ta’siridan saqlanish uchun muhimdir.