Toshkent arxitektura qurilish instituti

IX BOB. TEMIR BETON KARKASLI, BIR QAVATLI SANOAT 
 BINOLARINI  MONTAJI   
9.1. Binolarni barpo etishning  o‘ziga xos texnologik xususiyatlari  
9.1.1. Sanoat binolarining xajmiy- rejaviy yechimlari  
 
Amalda ko‘pincha to‘liq yig‘ma holatda  maydoni 3...20 ming m
2 
gacha 
bo‘lgan bir qavatli sanoat binolari ko‘p uchraydi.  Ular kransiz yoki elektr tokida 
ishlaydigan ko‘priksimon kranlar bilan jihozlangan bo‘lishi mumkin. Binoning 
oraliqlari 12, 18, 24 va 30 m, ustun qadamlari 6 va 12 m, binoni balandligi 8,4 m 
dan  18  m  gacha bo‘ladi. Yig‘ma  elementlarning  massasi 2,5 t  dan  33  t gacha 
bo‘ladi.  Bino  bir  xil  tipdagi  yacheykalari,  konstruksiyalari,  bo‘ylama  hamda 
ko‘ndalang yo‘nalishlar bo‘ylab katta o‘lchamlarga egaligi bilan  ajralib turadi.  
Bir  qavatli  sanoat  binolarining  asosiy  afzalligi  –  nisbatan  arzonligi, 
texnologik  uskunalardan  yukni  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  gruntga  uzatishi,  ustunlar 
to‘rini  siyrak  xillarini  qo‘llash  mumkinligidir.  Bunday  binolar  asosan  planda 
to‘g‘ri  to‘rtburchak  shaklda  qurilib,  balandlik  bo‘yicha  bir  xil,  oraliqlari  bir 
yo‘nalishda bo‘ladi.  
Binolarning  universal  hajmiy-rejaviy  va  konstruktiv  yechimlari  ishlab 
chiqilgan  bo‘lib, ular  industrial  montaj  qilish uslublarini qo‘llash imkoniyatini 
beradi.  Bino  parametri  va  gabarit  sxemalarining  o‘zaro  bog‘liqligi 
chegaralangan. Oraliq o‘lchamlari o‘zaro ma’lum balandlik va ustunlar qadami, 
kranlarni  ustki  gabaritlariga  bog‘liq    bo‘ladi.    Bir  qavatli  sanoat  binosi 
karkasining  elementlari,  to‘suvchi  va  tomyopma  konstruksiyalarining 
o‘lchamlari nominal yiriklashtirilgan modulga karrali bo‘lib reja bo‘yicha – 6 m, 
balandlik bo‘yicha – 1,2 m ni tashkil etadi.