Toshkent arxitektura qurilish instituti



Download 18,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet123/128
Sana26.02.2022
Hajmi18,93 Mb.
#468020
1   ...   120   121   122   123   124   125   126   127   128
Bog'liq
Turar joy va jamoat binolarini loyihalash. Qodirova S. 2020

Bo‘lak arxitek-
turaviy) 
Детал архитек-
турный) 
Detail 
(architectural) 
Bino arxitekturasidagi detallarning 
o‘zaro nisbati 
Bloklashti-rilgan 
uy 
Блокированный 
дом 
Row house 
2 va undan ortiq kvartiradan 
iborat, xar biri yer uchastkasiga 
chiquv va aloxida muxandislik 
tizimi bilan ta’minlangan kvartira 
tipidagi bino
Vitraj 
Витраж 
Stained-glass 
window 
Deraza эshik bo‘shlig‘iga yoki 
alohida romga o‘rnatilgan, rangli 
oynadan yasalgan mavzuli yoki 
manzarali tasvir 


277 
Galereya 
tipidagi uy
Жилое здание 
галерейного 
типа
Residential 
building 
gallery type
Kvartiradan 
umumiy 
galereya 
orqali 
kamida 
ikkita 
zinaga 
chiqiladigan bino. 
Gumbaz 
Купол 
Dome 
Fazoviy 
qurilma, 
bino 
va 
inshootlarning qabariq эgri sathli 
qubba shakliga эga tom yopmasi. 
Silindrsimon, tugash qubbasimon 
gumbazlar mavjud. 
Daxliz 
Холл 
Noll 
Daxliz orqali xonadon tashqi 
muxit 
bilan 
bog‘lanadi 
va 
xonalarga tarqaluvchi joy. 
Demografiya 
Демография 
Demography 
Axoli tarkibi yoki kasbi , ishi va 
boshqalar. 
Dominant 
Доминант 
Majorants 
priority 
Shaharsozlik 
va 
arxitekturada 
yuqori badiiy yechimga эga 
bo‘lgan, boshqa me’moriy shakl 
va 
эlementlarni 
o‘ziga 
kompozitsiyaviy bo‘ysundiradigan 
asosiy me’moriy urg‘u. Dominant 
biror bir me’moriy shaklda, 
rangda, fakturada yoki g‘oyaviy 
mazmundorlikda 
ifodalanishi 
mumkin. 
Эlvizak 
Сквозняк 
Draught 
Xonalarni to‘g‘ridan to‘g‘ri texnik 
(эshik 
yoki 
rom) 
orqali 
shamollatish, эlvizak xosil qilish 
Yerto‘la qavati
Подвал 
Basement 
Pol 
sathi, 
эrning 
(trotuar, 
to‘shama) rejaviy sathidan xonalar 
balandligining yarmidan ko‘p 
miqdorida 
chuqurda 
bo‘lgan
qavat. 
Yer usti 
Надземный 
Overhead 
Xonalari pol sathi эrining rejaviy 
sathidan past bo‘lmagan qavatlar. 
Yorug‘lik 
kamari 
Световой 
карман 
Light pocket 
Yo‘lakka yondoshgan, uni yoritish 
uchun xizmat qiladigan tabiiy 
yoritilgan xona; yo‘lakdan эni 1,2 
m dan kam bo‘lmagan oynavand 
эshik 
bilan 
ajratilgan 
zina 
bo‘lmasi 
bo‘lib, 
bu 
xolda 
yorug‘lik kamarini kengligi qilib 
zina bo‘lmasidagi oynavand eshik 
kengligi olinadi.


278 
Zinalar va zina 
bo‘lmalari:
Лестницы 
и 
лестничные 
клетки 
 
 
 
Stairs and 
staircases 
Yashovchilarni qavatlararo aloqasi 
va 
evakuatsiyasi 
uchun 
mo‘ljallangan; zinalar quyidagi 
tiplarga bo‘linadi: 1 – ichki, zina 
bo‘lmalarida joy-lashadigan; 2 – 
ichki ochiq; 3 – tashqi ochiq; 
oddiy, odatdagi zina bo‘lmalari: 
Oddiy, odatdagi 
zina bo‘lmalari: 
L1 – har qavat 
tashqi devorlarida 
ochiq 
yoki 
oynavandlangan 
tuynuklar bilan; 
L2 
– tomdagi 
ochiq 
yoki 
oynavand 
tuynuklar 
orqali 
tabiiy yoritilgan; 
 
Обычные 
лестничные 
клетки 
Common 
staircases 
Tutunlanmay-
digan 
zina 
bo‘lmalari: 
N1 
– 
zina 
bo‘lmasiga 
qavatdan 
tashqi 
havo 
zonasi 
orqali 
tutunlanmaydigan 
ochiq 
o‘tuvlar 
bo‘ylab kiriladi; 
N2 – yong‘inda 
zina bo‘lmasiga 
bosim ostida havo 
beriladi; 
N3 
– 
zina 
bo‘lmasiga 
qvatdan 
yong‘inda bosim 
ostida 
havo 
beriladigan 
tambur 
shlyuz 
orqali kiriladi;
 
Незадымляе-
мые 
лестничные 
клетки: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


279 
Yong‘in 
zinapoyalar

P1–tik 
o‘rnatilgan; 
P2 
– 
marshli 
qiyaligi 1:6 dan 
oshmagan.
 
пожарные 
лестницы: 
 
fire escapes: 
 
 
 
 
 
Zina 
 
lift 
bo‘lmalari
Лестнично-
лифтовой узел 
Zina bo‘lmasi va liftlarning tik 
kommunikatsiyalarini 
joylashti-
rish uchun mo‘ljallangan xona. 
Zilzilabar-
doshlik 
Сейсмостой-
кост 
Seismic 
resistance
Bino va inshootlarning zilzilaviy 
ta’sirlarga 
o‘xshashlanish 
qobiliyatini yo‘qotmay, qarshi 
turish xususiyati 
Insolyatsiya 
Инсоляция 
Insolation 
Yer 
sathining 
quyosh 
radiatsiyasidan nurlanishi 
Interer 
Интерьер 
Interior 
Me’moriy va 
badiiy bezalgan va 
jihozlangan 
binoning, 
xonaniig 
ichki 
qismi, 
xonaning 
ichki 
ko‘rinishini tasvirlovchi kartina 
rasm. 
Ixcham 
Компактный 
Compact 
Qovushgan,bir-biriga 
yopishtirilgan 
bejirim 
qilib 
qurilgan bino yoki xona 
Ichki xovli 
Внутренный 
двор 
Courtyard 
Bino yoki majmua tizimidagi ichki 
ochiq xovli, tabiiy yorug‘lik va 
xonalarni shamollatish sharoitini 
ta’minlay-digan, 
rekreatsiya 
vazifa-sini bajaradigan bo‘shliq.
Yo‘lak (ochiq) 
Галарея 
Gallery 
Ochiq yo‘lakda xonalar bir 
tomonga joylashtiriladi 
Yo‘lakning 
kengayti-
rilganligi 
Рекреация 
Recreation 
Kengaytirilgan yoritilgan yo‘lak 
(maktablarda, o‘quv maskanlarida 
ko‘plab ishlatiladi) 
Yo‘lakli tipdagi 
turar joy binosi 
Жилое здание 
коридорного 
типа 
Kvartiradan umumiy yo‘lak orqali 
kamida ikkita zinaga chiqadigan 
bino 
Yo‘nalish 
Ориентация 
Orientation 
Binoni qutubga nisbatan quyoshga 
yo‘naltirish. 
Klimatik 
Климаталогия 
Climatology 
Binolarning 
issiq-sovuqqa 
chidamliligi, atrof-muhitning va 
tabiatning ta’siri 


280 
Kompozitsiya 
(badiiy jihatdan 
tashkil 
topgan 
birlashma) 
Композиция 
Composition 
Arxitektura asarlarning tarkibiy 
elementlarini yaxlit bir garmonik 
tizimda 
tashkil 
etish 
va 
birlashtirish. 
Arxitekturada 
kompozitsiya asosan ikki jihatdan: 
rejaviy 
va 
hajmiy-fazoviy 
qismlardan tashkil topadi.
Kontrast 
Контраст 
Contrast 
Kompozitsiyada shakl, material, 
hajm, 
plastika, 
faktura 
yoki 
ranglar orasidagi yaqqol seziluvchi 
fark, holat. 
Lift xolli 
Холл лифта 
Elevator hall 
Liftga kirish joyidagi xona 
Lyuk 
Люк 
Luke 
Evakuatsiya uchun kirish chiqish 
joyi 
Majmua 
Комплекс 
Complex 
Bir nechta binolarning bir maydon 
atrofiga joylashtirish 
Maydon uzra 
Периметрал-
ная 
Peripheral 
Butun maydon atrofi bo‘ylab 
qurilgan 
Mansard 
Мансард 
Attic 
Chordoq 
bo‘shlig‘ida 
joylashtiriladigan, 
yashaladigan 
qavat 
Masshtab 
Масштаб
Scale 
Chizma, tarh, tarz yoki qirqimdagi 
chiziq 
uzunligining 
aslidagi 
tegishli chiziqda nisbati. Masshtab 
son bilan (sonli masshtab) yoki 
grafik (chiziqli masshtab) tarzida 
ifodalanishi mumkin. 
Metrik ritm 
Метрический 
ритм 
The 
metric 
rhythm
kattaligi 
bir 
xil 
shakllar 
(elementlar)ning bir xil oraliqda 
davriy 
takrorlanishidan 
hosil 
bo‘lgan qator, ritm. Metrik 
ritmning sodda va murakkab 
xillari mavjud. 
Modul 
Модул 
Module 
arxitektura va qurilishdagi shartli 
birlik, miqyos. Bino va inshootlar 
qismlarini 
bir-biriga, 
butunni 
bo‘laklarga, 
bo‘laklarni 
esa 
elementlarga 
uyg‘unlashtirish, 
qismlar 
o‘lchamlarini 
karrali 
kichraytirish yoki kattalashtirish, 
ularning 
nisbatlarini 
garmonik 
muvofiqlashtirish 
va 
ifodalash 


281 
o‘lchami. Modul sifatida uzunlik 
birligi 
yoki 
bino, 
inshoot 
elementlaridan birining o‘lchami 
qabul qilinadi. 
Monolit 
yoki 
quyma 
Рама 
монолитная 
или литая 
Frame 
Ikki tomonlama ustunning sarrov 
(balka)bilan 
biriktirilgan 
xolat,monolit yoki quyma uch 
tomonlama sarrov yoki to‘siq 
Mutanno-siblik 
Соразмерност 
Proportiona-
lity, Harmony 
Binolarning bir-biriga nisbatan 
solishtirish (mutannosiblik) 
Peshtoq 
Портал 
Portal 
Binoga 
kirish 
qismini 
arxitekturaviy bezatish, devorni 
arxitekturaviy 
bezash 
sifatida 
qo‘llaniladi. 
Peshayvon 
Лоджия 
Loggia 
Bino 
hajmiga 
kiritilgan, 
uch 
tomoni devor, oldi ochiq yoki 
oynavand yozgi xona. 
Ravon ayvon 
Веранда 
Veranda 
Bino 
hajmiga 
kiritilgan, 
uch 
tomoni devor, oldi ochiq yoki 
oynavand yozgi xona. 
Ravoq 
Арка 
Arch 
Ravoqli 
qurilma 
binolarda 
ishlatiladi. 
Simmetriya 
Симметрия 
Symmetry 
kompozitsiyada 
shakl 
yoki 
predmetlarning 
markaziy 
o‘q 
chiziqqa yoki tekislikka nisbatan 
aynan o‘xshash joylashuvi, o‘zar 
o‘xshashlik

Simmetriyaning 
teskarisi asimmetriyadir. 
Terrasa 
 
Терраса 
Terrace 
Binoga yopishgan ochiq yoki 
yopilgan 
dam 
olish 
uchun 
maydonga – xovli, shu jumladan 
quyi qavatni tomida joylashishi 
ham mumkin. 
Tarkib 
Структура 
Structure 
Qurilmalar yoki elementlarning 
tuzilishi, 
tarkibiy 
qismlarning 
o‘zaro bog‘liqligi, yaxlitligini 
belgilovchi tushuncha. 


282 
Tayanch 
qismidan turtib 
chiqqan 
bir 
tomoni 
mahkamlangan 
to‘sin 
Консол 
Console 
Binolarda 
balkon, 
karniz, 
soyabonlarni ko‘tarib turuvchi 
to‘sin uchi qismiga aytiladi. 
Tambur 
Тамбур 
Tambour 
Binoga kirish joyida eshiklar 
oralig‘idagi o‘tib ketish xonachasi; 
tambur-shlyuz bino ichiga sovuq, 
chang xavoni, tutunni va yoqimsiz 
xidlarni kirishidan ximoyalaydi.
Toifalanish 
Классификация Classification Bino va inshootlarni toifalash, 
ajratish 
Tomdagi 
yorug‘lik 
tuynugi 
Фонар 
Lantern 
Zina bo‘lmasini yoki yopiq ichki 
xovli 
atriumni 
yoritadigan 
oynavand tom konstruksiyasi. 
Tuynik
Фрамуга 
Fanlight 
Xonalarni 
shamollatishga 
qoldirilgan tuynuk(teshik) 
Turar 
joy 
seksiyasi 
Жилая секция 
Residential 
section 
Binoni tuynuksiz devorlar bilan 
ajratilgan qismi bo‘lib, undan bitta 
zina bulmasiga bevosita yoki 
uzunligi 12 m dan oshmagan 
yo‘lak orqali chiqiladi. Seksiya 
qavatidagi 
kvartiralarning 
maydoni 500 m
2
oshmasligi kerak

Download 18,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   120   121   122   123   124   125   126   127   128




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish