Toshkent arxitektura qurilish instituti muxandislik qurilish infrastrukturasi fakulteti “geodeziya va kadastr” kafedrasi

TOSHKENT ARXITEKTURA QURILISH INSTITUTI MUXANDISLIK QURILISH INFRASTRUKTURASI FAKULTETI “GEODEZIYA VA KADASTR” KAFEDRASI

Qurilishda injenerlik geodeziyasi fanidan

ISH MUSTAQIL

MAVZU: Bino va inshotlar qurilishida geodezik to’rlar:

BAJARDI: 104-20 guruh talabasi Yo’ldoshev Muhammad

QABUL QILDI: Saidov B.

REJA:

• 1. QURILISHDA GEODEZIK TO’R
• 2. QAYSI TALABLARGA JAVOB BERISHII
• 3. BARPO ETISHDAGI TEXNOLOGIYALAR
• 4. XULOSA
• 5. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

QURILISHDA GEODEZIK TO’R

• Geodezik qurilish to‘ri ЁC bino va inshootlarni qurishda rejalash asosining eng samarali to‘ri hisoblanadi. U kvadrat yoki to‘rtburchak uchlarida joylashgan asos punktlaridan iborat koordinatalar sistemasi ko‘rinishida bo‘ladi. Qurilish to‘ri inshootning asosiy o‘qlarini joyga ko‘chirishda va ijroiy plan olishda asos, hamda balandlik asosi vazifasini bajaradi.

Qurilish to‘ri geodezik ishlarni yengillashtirish maqsadida tuziladi; u bino va injenerlik tarmoqlarini o‘qlarini tez va yuqori aniqlikda qurilish maydoniga ko‘chirishda yordam beradi.

• Qurilish to‘ri geodezik ishlarni yengillashtirish maqsadida tuziladi; u bino va injenerlik tarmoqlarini o‘qlarini tez va yuqori aniqlikda qurilish maydoniga ko‘chirishda yordam beradi.

QAYSI TALABLARGA JAVOB BERISHI

• Qurilish to‘ri barpo qilish ishlari bo‘yicha to‘plangan tajribalarga asosan, uning aniqligi quyidagi talablarga javob berishi kerak:
• a) qurilish to‘rining yonma-yon joylashgan punktlarining o‘zaro holati xatoligi 1:10000 dan oshmasligi kerak, ya’ni to‘r uzunligi 200 m bo‘lganda, o‘zaro holat xatoligi 2 sm. dan katta bo‘lmasligi kerak;
• b) to‘rning to‘g‘ri burchaklari 20'' aniqlikda tuzilishi kerak;
• v) to‘rning eng zaif joydagi punkti holatining xatoligi bosh tayanch punktga nisbatan 1:500 plan masshtabida 0,2 mm dan oshmasligi, ya’ni 10 sm bo‘lishi kerak.

BARPO ETISHDAGI TEXNOLOGIYALAR

• Qurilish to‘rini barpo etish texnologiyasi quyidagi bosqichlardan iborat:
• 1. Boshlang‘ich yo‘nalishlarni loyihalash va joyga ko‘chirish. To‘rni oriyentirlashga qo‘yiladigan asosiy talab to‘r koordinata o‘qlarining inshoot asosiy o‘qlariga parallel bo‘lishidadir. Qurilish to‘ri loyihasini joyga ko‘chirish uchun boshlang‘ich yo‘nalish tanlab olinadi. Ko‘pchilik holatlarda boshlang‘ich yo‘nalishni joyga ko‘chirish uchun, qurilish maydonida joylashgan planli geodezik asos punktlari ishlatiladi. Boshlang‘ich punktlar va qurilish to‘ri uchlari koordinatalariga asosan, teskari geodezik masala yechish yo‘li bilan joyga ko‘chirish uchun kerakli bo‘lgan rejalash elementlari hisoblanadi.
• 2.To‘rni batafsil rejalash. Bu bosqich boshlang‘ich nuqtalar joyda belgilangandan keyin amalga oshiriladi. Qurilish to‘rini batafsil rejalashning bir necha usullari mavjud bo‘lib, bular o‘qiy ( osevoy) va reduksiyalash usullaridir.

XULOSA

• Qurilish to‘rini o‘q usulda rejalash quyidagi tartibda amalga oshiriladi. Boshlang‘ich yo‘nalishlarga asoslangan holda joyda bir-biriga perpedikulyar bo‘lgan o‘qlar hosil qilinadi

Markazdan yo‘nalishlar bo‘ylab to‘r tomonlariga teng bo‘lgan kesmalar o‘lchanadi. Kesmalar shkalali lenta yordamida komparirlash, joy nishabligi va temperaturaga bo‘lgan tuzatmalarni hisobga olgan holda o‘lchab qo‘yiladi. Oxirgi a, c, e, d nuqtalarda perpendikular yasaladi va perimetr bo‘ylab o‘lchashlar davom ettiriladi.

Shunday qilib, maydonchada 4 ta poligon hosil qilinadi. Keyin aniqlangan poligon nuqtalari doimiy belgilar bilan mahkamlanadi va ular perimetrlari bo‘ylab I-razradli poligonometriya tarmog‘i o‘tkaziladi.

• O‘lchangan natijalarga binoan barcha nuqtalarning koordinatalari aniqlanadi. Poligon ichkarisida joylashgan nuqtalar koordinatalari esa poligonometriya II-razradli tarmog‘ini yasash natijasida amalga oshiriladi.
• O‘q usuli asosan qurilish maydoniga nisbatan katta bo‘lmagan hollarda yoki katta aniqlik talab qilinmaganda qo‘llaniladi.
• Bu usulning asosiy kamchiligini o‘lchash xatolarning yig‘ilib borishi bo‘lib, bu o‘z navbatida burchaklarning 900 dan farq qilishiga olib keladi. Uning aniqligi 3-5 sm ni tashkil etadi.

XULOSA

MEN USHBU MAVZUDA MUSTAQIL ISH BAJARIB SHUNI XULOSA QILAMANKI, Qurilish to‘ri geodezik ishlarni yengillashtirish maqsadida tuziladi.

Geodeziya qurilish va sanoatning boshqa tarmoqlarida talab qilinadigan fandir. Uning yordami bilan insoniyat bebaho resurs - yerdan oqilona foydalanishi mumkin.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

• Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga quramiz. – SH.M.Mirziyoyev. Toshkent ‗O`zbekiston‘ – 2017.
• Tanqidiy tahlil, qat`iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik-har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo`lishi mumkin. Toshkent ‗O`zbekiston‘
• Internet Malumotlari
• https://hozir.org/bino-va-inshootlar.html?page=2
• https://coppershop.ru/uz/mom/chto-takoe-geodeziya-kakie-voprosy-ona-reshaet-inzhenernaya-geodeziya.html