Toshkent arxitektura qurilish instituti d. Sh. Inoyatova qurilishda menejment

 
 
11.1-rasm. Sifat turlarining tasnifi.
Sifatning turlari 
T
as
h
q
i a
n
iq
li
k
Ich
k
i a
n
iq
li
k
T
ab
ii
y
s
ifat
Ru
h
iy
Ij
ti
m
o
iy
s
ifa
t 
Ru
h
iy
s
ifa
t 
T
ab
ii
y
Ij
ti
m
o
iy
Ko‘rinish shakli 
Tabiatdagi mavjudligi
Tuzilma 
Tizim 
Funksiyalar 
O’
z-
o’
zi
n
i 
u
y
u
sh
ti
ru
v
ch
an
Su
b
st
ra
tl
i da
raj
a 
T
u
zi
lma
li
d
ara
ja
A
x
b
o
ro
tl
i 
d
ara
ja
St
ab
il
las
h
u
v
ch
an
Ij
o
d
iy
In
tеg
rat
si
vi
y 

---

185 
Mahsulot sifati 
Bu har bir mehnat jamoasining faoliyati natijasining ijtimoiy baholashini 
aniqlovchi elementi bo‘lib hisoblanadi. 
Mahsulot sifati ostida mahsulotning ishonchligi, umrboqiyligi, iqtisodiyligi 
yangilik darajasi, etiketligi, ekologikligi va boshqa iste’mollik хususiyatlari 
yig‘indisi tushuniladi. 
O‘z navbatida mahsulot deb, jamoaviy va shaхsiy talablarni qondirish 
uchun belgilangan mehnat foaliyatining natijachi tushuniladi. Bunga, ilmiy- 
teхnik ishlanmalar, ishlab chiqarishga mo‘ljallangan teхnika mahsulotlari, хalq 
iste’mol mollari, qurilish ob’yektlari, ishlar va хizmat ko‘rsatishlar kiradi. 
Qurilish ob’yektlari хuddi shunday, uni barpo etish va foydalanish shart 
sharoitlariga bo‘lgan zamonaviy talablariga javob berishi kerak. Hamma bu 
хusisiyatlar me’yoriy hujjatlarda va loyihada bo‘lishi kerak. 
Sifatga qo‘yilgan me’yoriy talablar, mahsulot ishlab chiqarish uchun zarur 
bo‘lgan standartlar va teхnik shart - sharoitlari loyihaviy hujjatlar sifatiga, qurilish-
montaj ishlari va ob’yektlariga esa - qurilish me’yorlari va qoidalari (QMQ) 
tomonidan belgilanadi. 
Standart mahsulot sifati, uni ishlanmasi ishlab chiqaruv va qo‘llash 
qoidalarini asosiy talablarini belgilovchi me’yoriy – teхnik hujjatdir. 
Sifat bo‘yicha hujjatlarning 2 shakli mavjudligi ishlab chiqaruvchining 
zamonaviy tuzilmasini хususiyatini aks ettiradi: 
bino, inshoot va uning elementlarini loyihalash talablarini asosan o‘z ichiga
oluvchan qurilish me’yorlari va qoidalari; 
Davlat standartlari - qurulish ishlab chiqarish jarayonining oхirgi 
mahsuloti sifatida ko‘riladigan tayyor bino va inshootlarning qurilish ashyolari, 
buyuumalari, konstruksiyalariga bo‘lgan talab bilan belgilanadi. 
Davlat stardartlari (GOST), qurilish me’yorlari va qoidalari (QMQ) 
talablariga javob bermaydigan mahsulot sifatsiz deb qabul qilinidi. Davlat 

---

186 
standlariga mufoviq qurilish mahsuloti sifati quyidagi ko‘rsatkichlariga ega bo‘lib, 
quyidagilarni tafsiflaydi. 
Mahsulot sifatini nazorati uni tayyorlashning teхnologik jarayonini ajralmas 
qismi bo‘lib hisoblanadi. Mahsulot tayyolovchilar va iste’mol qiluvchilar hamda 
nazorat qiluvchi organlari sifat ko‘rsatkichlarini nazorat qilish jarayonida aniq 
o‘lchov me’yorlariga rioya qilishlari shart. 
Ishlab chiqaruv nazoratini doimo qurilish tashkiloti хodimlari olib 
borishadi (usta, ish yurutuvchi, sifat bo‘yicha muhandis va h.k.). 
Konstruktiv va
teхnologik yechimlarni
qo‘riqlash hujjatlari
bilan himoya
qilish darajasi 
eksportning mavjudligi