30
сигналининг 59 фоизи яшил сигнал бўлганлиги сабабли, рангли телевидение
тизимларида энг кенг полосали E
G
яшил сигнал чиқариб ташланади, E
G
дан
E
B
ни ҳам олиб ташлаш натижасида ҳосил бўлган ѐруғлик сигналини
ҳар хил
рангли сигналлар дейилади. Ёруғлик сигнали энергиясининг максимуми қуйи
частоталар диапазонида тўпланади. Сигнал ташкил этувчиларининг
амплитудалари юқори частоталар диапазонида жуда кичик бўлади. Ёруғлик
сигналининг айни шу диапазонига ташувчи частоталар ѐрдамида ҳар хил
рангли сигналлар жойлаштирилади, натижада
ранг берувчи сигналлар ҳосил
бўлади. Шундай усул билан умумий частотавий спектрда зичлашаѐтган
ѐруғлик сигнали ва ҳар хил рангли сигналлар ўзаро халақитларни ҳосил
қилиши мумкин. Ташувчи частоталарни юқори частота диапазони (яъни
ѐруғлик сигналининг ташкил этувчилари жуда кичик ва ташувчи
частотанинг амплитудаси бу ташкил этувчиларнинг амплитудасидан катта
қилиб олинадиган диапазонда танлаб, ѐруғлик сигналининг юқори частотали
ташкил этувчиларининг ҳар хил рангли сигналларга таъсири камайтирилади.
Айни вақтда ташувчи частотанинг амплитудаси ѐруғлик
сигналининг
максимал амплитудасининг 23 фоизидан катта бўлмаслиги керак.
Шундай қилиб, ѐруғлик сигнали ва иккита ҳар хил рангли сигнал Ўзаро
сезиларли таъсир этмай, телевизион сигналнинг стандарт частоталар
оралиғини банд қилади.
Тўла телевизион сигнал (ТВ) нинг асосий параметрлари кўрсатилган
унинг бир сатри осциллограммасининг бўлаги 2.4-расмда ифодаланган.
Рангли телевидениенинг бир неча тизими мавжуд. Улар бир-биридан
асосан ташувчи частоталарни ҳар хил рангли сигналлар орқали
модуляциялаш усуллари билан фарқланади.
Мамлакатимизда SEKAM
(СЕКАМ) тизими қўлланила бошланди (франц. Seguentiel couleurs a memoire
Ŕ рангларни ѐдда сақлаган ҳолда уларни кетма-кет узатиш).
2.4-расм. Тўла ТВ-сигнал бир сатрининг осцилограммаси
Бу тизимнинг ўзига хослиги шундан иборатки, ҳар хил рангли
сигналлар
частотавий модуляция усули билан ѐруғлик сигналининг
частотавий спектрида ѐрдамчи рангли ташувчиларга узатилади. Ташувчини
частота бЎйича бир вақтнинг ўзида иккита сигнал билан модуллаш мумкин
бЎлмаганлиги сабабли, SEKAM тизимида сигналлар навбатма-навбат
сатрлар орқали узатилади. Битта сатрнинг узатилиш вақти мобайнида фақат
Оšлик
даражаси
Ранг сигнали
Šоралик даражаси
Œчириш даражаси
Синхроимпульслар
даражаси
Ёруђлик
сигнали
31
E
R
- E , бошқа сатрда фақат E
R
- E , учинчи сатрнинг узатилиш вақтида яна
E
R
- E ва ҳ.з. ҳар хил рангли сигналлар узатилади. Телевизорда E
G
- E ҳар
хил рангли сигнални олиш учун, бир вақтнинг ўзида иккита E
R
- E
ва E
В
- E
ҳар хил рангли сигналларнинг бўлиши зарур.
Бунинг учун телевизорларда
вақт бўйича битта сатр (64 мкс) га кечикадиган кечиктирувчи линиядан
(хотирада сақлаган ҳолда) фойдаланилади. Шундай қилиб, ҳар бир
узатилаѐтган сатр кечиктирувчи линияда сақланади ва навбатдаги сатрнинг
келишига учинчи ҳар хил рангли сигнални шакллантириш учун ундан
етишмайдиган сигнал сифатида фойдаланилади. Иккала ташувчи частоталар
сатрни ѐйиш частотасининг жуфт гармоникалари билан танланади. E
R
- E
сигнални узатиш учун
OR
=282 Ғ
с
=282 15625=4,406 МГц ли частотадан ва E
В
- E
сигнални
узатиш учун
OВ
=272 Ғ
с
=272 15625=4,250 МГц ли чатотадан
фойдаланилади.
Do'stlaringiz bilan baham: