Тошкент ахборот технологиялари университети оптик алоқа тизимлари

Тармоқни маъмурий бошқариш архитектураси

Телекоммуникация тармоғини тармоқли маъмурий бошқаришни таъминлаш учун архитектура М.3010 Тавсияда тавсифланган, табий (физик) архитектура эса 18.3-расмда тақдим этилган. Бошқариш тармоғи интерфейсларни ўрнатади, улар турли даражаларда бошқариш вазифаларини бажариш учун зарур алмашув жараёнларини белгилайди.

18.3- расм. М.3010 дан табий архитектура намунаси

Хавфсизликни таъминлаш соҳасида турли хил интерфейслар учун талаблар ўзгаради. Q интерфейс битта маъмурий домен чегарасида ётади, Х интерфейс эса турли хил хизматларни етказиб берувчилар эгалик қилишлари мумкин бўлган турли маъмурий доменлар орасида жойлашган. Бундаа хавфсизлик хизматлари иккала – Q ва Х интерфейслари учун ҳам зарур, Х нтерфейс учун кўпроқ даражада қарши таъсир чоралари шарт ва улар янада қатъий бўлиши керак. Х интерфейс учун зарур бўлган аниқ чоралар ХЭИ-Т М.3320 Тавсияларида муфассал келтирилган. Турли хил алоқа қатламлари учун протоколларнинг тавсифлари ХЭИ-Т Q.811 ва Q.811 ва белгиланган.

Маъмурий бошқариш контекстида бошқаришнинг хавфсизлиги муаммосини икки йўналишда кўриб чиқамиз.
Биринчиси учлараро жараёнлар (масалан, V₀IP хизматлари) учун маъмурий бошқарув текислигига тааллуқлидир. Маъмурий бошқарувни фойдаланувчи жараёнлари ҳимояланган бўлиши керак. Бу бошқарувчи инфратузилманинг хавфсизлиги дейилади, у абонентлараро иловаларни таъминлаш учун тармоқ бўйича узатилади. Иккинчи йўналиш хавфсизлик ахборотини бошқариш ҳисобланади. Илованинг турига боғлиқ бўлмаган ҳолда, масалан, V₀IP ёки хизматларни тузиш, шифрлаш калитларидан ҳам бошқарув остида бўлиши керак. ХЭИ-Т М.3400 Тавсияларида кўрсатилган йўналишларнинг иккаласига ҳам тегишли бир қатор вазифалар тавсифланган.


Маъмурий бошқарув текислигининг инфратузилма қатлами билан кесишиши

Мазкур ячейканинг вазифалари тармоқ инфратузилмаси элементлари, хусусан улар орасидаги узатувчи ва коммутацион элементлар ва алоқа линиялари, шунингдек сервер каби охирги тизимлар тамонидан амалга ошириладиган маъмурий бошқариш жараёнларининг хавфсизлигини таъминлаш услубларини аниқлаш ҳисобланади.

Масалан, тармок элементини инициаллаштириш каби амаллар ваколатга эга бўлган фойдаланувчи томонидан бажарилиши керак.
Учлараро алоқа, аввалги бўлимларда белгилаб ўтилгандек, турлича технологияларни қўлланиб, ясалиши мумкин. Кириш тармоқлари ва таянч тармоқлари учун махсус тавсиялар ишлаб чиқарилган. Тахлил қилиниётган мисолда кириш учун кенг поласали кириш учун (BPON) пассив тармоқдан фойдаланилади. Бундай кириш тармоғи учун фойдаланувчиларнинг ваколатларини маъмурий бошқариш Q.834.3 Тавсияларга мувофиқ моделлаштиришнинг бирхиллаштирилган моделлаштириш методологиясини қўлланиб аниқланади, бошқарувчи ахборот алмашинуви эса Q.834.4 га мувофиқ COBRA ни қулланиб (объектив сўровлар воситачисининг умумлашган архитектураси) белгиланади. Кўрсатилган Тавсияларда тавсифланадиган интерфейс Q турдаги интерфейс бўлиб, у 18.4-расмда келтирилган. У элементларни бошқариш тизими ўртасида қўлланилади. Биринчиси алохида тармоқ элементларини бошқариш учун фойдаланилади ва бунинг оқибатида битта ёки бир нечта етказиб берувчилар элементлари аппаратли ва параметрлари тўғрисидаги ахборотга эга бўлади, иккинчиси учлараро тармоқ даражасида фаолият кўрсатади ва турли етказиб берувчиларнинг маъмурий бошқаруви тизимини қамраб олади. 18.4-расмда элементларни бошқариш тизимидан фойдаланувчи учун киришни бошқариш ахборотини яратиш, йўқотиш, таҳсимлаш ва қўлланиш учун фойдаланиладиган турли хил объектлар кўрсатилган.
Ҳар бир авторлаштирилган (муаллифлаштирилган) фойдаланувчининг фойдаланувчиси ваколатлари рўйхатида бошқаришнинг рухсат этилган вазифалари рўйхати мавжуд. Киришни бошқариш диспетчери бошқарувчи вазифалар фойдаланувчисининг идентификаторини ва паролини текширади ҳамда ваколатлар рўйхатида рухсат этилган функционал имкониятларига киришни тақдим этади.

17.4-расм. Фойдаланувчи ваколатларининг Q.843.3 бўйича маъмурлаштириш