Тошкент ахборот технологиялари университети карши филиали ижтимоий-гуманитар фанлар кафедраси Х. Ж. Рузиев «Иқтисодиёт назарияси»

табақалашган солиқ солиш йўли билан шакллантириш ва уни бюджет орқали
аҳолининг турли табақалари ўртасида қайта тақсимлашдан иборат.
Давлат даромадларни қайта тақсимлашда ижтимоий тўловлар билан бирга бозор
нархларини ўзгартириш ва иш ҳақининг энг кам даражасини белгилаш усулларидан
фойдаланади.
Ижтимоий тўловлар - кам таъминланганларга пул ёки натурал ёрдам
кўрсатишга каратилган тадбирлари тизими бўлиб, бу уларнинг иқтисодий фаолиятда
қатнашиши билан боғлиқ бўлмайди.
Ижтимоий тўловларнинг мақсади Жамиятдаги
муносабатларни инсонпарварлаштириш .ҳамда ички талабни ушлаб туриш ҳисобланади.
Аҳоли реал даромадлари даражасига инфляция сезиларли таъсир кўрсатиши сабабли
даромадларни давлат томонидан тартибга солишнинг муҳим вазифаси истеъмол товарларига
нархнинг ўсишини ҳисобга олиш ва даромадларни индексациялаш, яъни номинал
даромадларни нархлар ўсишига боғлиқликда ошириб бориш ҳисобланади.
Шахсий даромадни ҳимоя қилиш да ижтимоий сиёсатнинг муҳим йўналиши
аҳолининг камбағал қатламини қўллаб-қувватлаш ҳисобланади.
Амалий ҳаётда кашшоқликнинг ўзи ҳаёт кечириш минимуми ёрдамида аниқланади.
Бу ижтимоий ва физиологик (жисмоний) минимумда ифодаланади.
Ижтимоий минимум
жисмоний эҳтиёжларни қондиришнинг минимал норма билан бирга ижтимоий
талабларнинг минимал ҳаражатларини ҳам ўз ичига олади. Физиологик минимум эса
фақат асосий жисмоний эҳтиёжларни қондиришни кўзда тутади.
Бозор иқтисодиёти ривожланган мамлакатларда аҳолининг ижтимоий ёрдамига
муҳтож қисмини аниқлашда турли хил мезонлар асос қилиб олинади. Улар жумласига
даромад даражаси, шахсий мол-мулки миқдори, оилавий аҳволи ва шу кабилар киритилади.
Ижтимоий сиёсат - бу давлатнинг даромадлар тақсимотидаги тенгсизликни
юмшатишга ва бозор иқтисодиёти қатнашчилари ўртасидаги зиддиятларни бартараф
қилишга йўналтирилган сиёсатдир.