Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

Huquqning normativ nazariyasini yaratuvchilaridan biri Gans Kel-

zen huquqni huquqning o‘zidan keltirib chiqaradi. Uning ta’kidlashicha, huquq 

sababiy bog‘lanish tamoyiliga bo‘ysunmaydi, o‘z kuchi va harakatini o‘zidan 

oladi. Kelzen uchun huquqni keltirib chiqaruvchi sabablar masalasi kun tarti-

bida turmagan.

Huquqning psixologik (ruhiy) nazariyasi (L. Petrajitskiy va boshqa-

lar). Mazkur ta’limot vakillari huquqning kelib chiqishi sababini insonlarning 

ruhiyatidan, huquqiy hayajon, ehtiros va kechinmalarning imperativ xususiyat-

laridan izlaydilar. Huquq – bu o‘ziga xos «murakkab emotsional-aqliy ruhiy 

jarayon bo‘lib, u individning ruhiy sohasida namoyon bo‘ladi»

2

. 

To‘g‘ri, huquqning kelib chiqishida ruhiy (psixologik) omilni to‘la inkor 

etish mumkin emas, ammo, ruhiy hayajon va kechinmalarni huquqni yaratuv-

chi asosiy manba deb hisoblash ham to‘g‘ri emas.