Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

117

V bob.

 Davlatning

funksiyalari

dan professional darajada foydalanishi, yuksak jangovar qobiliyat va tayyor-

garlikka ega bo‘lishi, qonuniylik va xalqaro huquq qoidalari doirasida harakat 

qilishi to‘g‘risida g‘amxo‘rlik qiladi.

Davlat chegaralarini qo‘riqlash. Ushbu faoliyat chegara qo‘shinlari va 

boshqa maxsus bo‘linmalar tomonidan amalga oshirilib, davlat qonunlari bilan 

belgilangan chegara rejimini ta’minlashga qaratilgandir.

Fuqaro mudofaasini tashkil etish. Davlat ehtimol tutilgan tashqi hu-

jumga qarshi kurash va urush vaqtida mamlakat iqtisodiyoti barqaror amal 

qilishini ta’minlash maqsadida tinchlik maqsadini ko‘zlab, bir qator mudofaa 

tadbirlari o‘tkazadi. Ushbu faoliyat ommaviy qirg‘in quroli bilan zarba berili-

shi ehtimol tutilgan aholi punktlaridan odamlarni ko‘chirishni nazarda tutadi. 

Bu ish maxsus himoya inshootlari barpo etish, qutqaruv va tiklash ishlarini 

o‘tkazish bilan bog‘liqdir.

Qurolli Kuchlar zahirasiga harbiy ta’lim berish. Ko‘pgina mamlakat-

larda harbiy hisobda turgan shaxslarni harbiy jihatdan vaqti-vaqti bilan qay-

ta tayyorlash tashkil etiladi. Bu davlatlararo harbiy nizolar kelib chiqqan 

taqdirda qurolli kuchlarni tezda safarbar etish va ularning o‘rnini malakali 

shaxsiy tarkib bilan to‘ldirish imkonini beradi. Bizning davlatimiz ham nohar-

biy tayyorgarlikni tashkil etadi, bu jarayon o‘rta va oliy yurtlarida amalga 

oshiriladi.

Hozirgi sharoitda davlat funksiyalarini 

ichki va tashqi funksiyalarga ajratish ma’lum 

darajada o‘z ahamiyatini yo‘qotmoqda, chun-

ki ko‘pgina ichki funksiyalar tashqi funksiya-

lar tusini kasb etmoqda (masalan, davlat faoli-

yatining ekologik yo‘nalishi) yoki aksincha.

Zamonaviy davlatning ekologiya, demografiya (nufus), xom ashyo, kos-

mos sohalaridagi, axborot texnologiyasini yaratish va undan foydalanish, inson 

huquq va erkinliklarini himoya qilish borasidagi hamda butun taraqqiyotga 

daxldor bo‘lgan boshqa global sohalardagi faoliyatini tasdiqlovchi global funk-

siyalarni ajratish alohida ahamiyat kasb etmoqda.

Masalan, hozir davlatning muayyan vazifalarini markazdan joylarga 

berish to‘g‘risidagi masalani hal etish alohida muammo bo‘lib, uning bir necha 

jihatlari mavjud. «Kuchli davlatdan – kuchli jamiyat sari» deb e’lon qilingan 

va amalda ro‘yobga chiqarilayotgan dastur davlatning bir qator vazifalarini no-

davlat tashkilotlarga, masalan, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlariga 

berishni taqozo etadi.